Psalm 39 (tłum. Biblia Poznańska)
SKARGA UDRĘCZONEGO
1[Uwaga] dla kierownika chóru: dla Jedutuna; Psalm Dawida. 2Postanowiłem sobie: „Będę zważał na drogi moje, abym nie zgrzeszył językiem; nałożę wędzidło ustom moim, dopóki bezbożnik jest przy mnie”. 3Zamilkłem całkowicie, lecz milcząc nie doznałem ulgi, gdyż boleść moja wezbrała gwałtownie. 4Serce rozgorzało w mej piersi, od myśli moich rozżarzył się ogień i język mój przemówił: 5„Ukaż mi, Jahwe, kres mojego życia i jaka jest miara moich dni, bym poznał moją znikomość. 6Zaiste, na długość kilku dłoni wyznaczyłeś dni moje, a trwanie mego życia jakby niczym jest przed Tobą; tchnieniem zaledwie jest istnienie każdego człowieka”. 7Jak cień przemija człowiek, na próżno się krząta, gromadzi, a nie wie, kto będzie zbierał. 8A przeto czegóż mogę oczekiwać, Panie? Cała nadzieja moja w Tobie. 9Uwolnij mnie od wszystkich moich nieprawości, nie wydawaj mnie na pośmiewisko głupców! 10Milczę i nie otwieram już ust swoich, bo Twoje to działanie. 11Odwróć ode mnie Twą chłostę, ginę pod razami Twej ręki. 12Gdy doświadczasz człowieka karą za jego grzech, niszczysz jak mól to, co mu jest drogie. Zaprawdę, ledwo tchnieniem jest każdy człowiek 13Wysłuchaj modlitwy mojej, Jahwe, nakłoń ucha na moje wołanie, nie pozostawaj nieczuły na moje łzy! Bo jestem tylko gościem u Ciebie, przechodniem, jak wszyscy moi ojcowie. 14Odwróć ode mnie swoje [gniewne] spojrzenie, bym doznał ulgi, zanim odejdę i już mnie nie będzie.
Teologia Psalmu 39
Na pierwszy plan wysuwa się myśl o marności każdego człowieka. Ujawnia się to zwłaszcza wtedy, gdy się zestawi człowieka z Bogiem. Tę marność człowieka podkreślają i autorzy innych tekstów biblijnych (por. Ps 90, 3nn; 102, 12; 103, 14 nn; 144, 4; Hi 7, 6nn; 14, l nn; Koh 2, 18; 4, 7; Jk 4, 14). Nawet najmajętniejszy człowiek jest pośród Izraela tylko gościem-cudzoziemcem, gdyż ziemia nie należy do Izraela, ale do Boga (zob. Rdz 23, 9; por. Kpł 25, 3; Ps 119, 19; 2 P 2, 11; Hbr 11, 13). Życie człowieka na ziemi, według Psalmu 39, przemija. Człowiek jest na niej tylko gościem i pielgrzymem. Psalm ów nie ukazał jednak, dokąd zdąża człowiek cierpiący za swe grzechy. To ukaże dopiero Bóg w Nowym Testamencie w męce i zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa. Dopiero w Ukrzyżowanym i Zmartwychwstałym znalazła ludzkość uwolnienie od grzechu i śmierci.
ks. prof. Stanisław Łach
W lamentacji tej, podobnie jak w poprzedniej, przemawia człowiek, którego spotkało wielkie nieszczęście — prawdopodobnie choroba — jako kara za grzechy (w. 9.12). Usiłował znosić swoje cierpienie w milczeniu, zbyt boleśnie jednak odczuwał udrękę swej duszy, by nie wyrazić w słowach myśli rodzących się w sercu (w. 2-4). Snując refleksje nad znikomością ludzkiego życia, którego Panem jest Bóg (w. 5-7), zwraca się do Boga z ufną prośbą o ratunek, tj. o uwolnienie od grzechu i jego skutków (w. 8-12), by mógł spokojnie dokonać dni swego krótkiego żywota (w. 13-14). — Wyrażone tu myśli i uczucia przypominają wypowiedzi sprawiedliwego Joba, częściowo także Koheleta. Psalm jest chyba stosunkowo późnego pochodzenia.
komentarz Biblia Poznańska
piątek, 26 stycznia 2007
Psalm 38
Psalm 38 (tłum. Biblia Poznańska)
MODLITWA GRZESZNIKA OSAMOTNIONEGO W CHOROBIE
1Psalm Dawida; ku wspomnieniu. 2Jahwe, nie karz mnie w swym gniewie, nie karć mnie w swej zapalczywości! 3Ugodziły bowiem we mnie Twoje strzały i zaciążyła na mnie Twoja ręka. 4Nic zdrowego nie ma na mym ciele z powodu Twego gniewu, nic całego w moich kościach z powodu mego grzechu. 5Przerosły mnie bowiem moje nieprawości, zbyt na mnie ciążą jak nadmierne brzemię. 6Rany moje cuchną i ropieją na skutek mego szaleństwa. 7Przybity jestem, poniżony do ostateczności, dzień cały w smutku mi płynie. 8Lędźwie moje ogniem mi płoną, nic zdrowego nie ma na mym ciele. 9Bez sił jestem i znękany bez miary, krzyczę z wezbranego niepokojem serca. 10Panie, znane Ci są wszystkie moje pragnienia i nie są Ci tajne moje westchnienia. 11Serce moje bije niespokojnie, opuściły mnie siły i nawet światło moich oczu gaśnie. 12Przyjaciele moi i bliscy trzymają się z dala od mej niedoli, a krewni moi stronią ode mnie. 13Ci, którzy godzą na me życie, zastawiają na mnie sidła; ci, którzy pragną mego nieszczęścia, grożą mi zagładą i wciąż na nowo knują podstępy. 14A ja jestem jak ten, który nie słyszy, i jak niemy, który nie otwiera ust. 15Stałem się podobny do człowieka głuchego, którego usta nie znają odpowiedzi. 16Bo w Tobie, Jahwe, pokładam nadzieję, Ty sam odpowiesz, Panie, Boże mój! 17Myślę bowiem: „Niech nie mają uciechy z mego powodu, niech się nie wynoszą nade mnie, gdy się noga moja zachwieje”. 18Zaprawdę, bliski jestem upadku, a boleść moją nieustannie mam przed oczyma. 19Tak, wyznaję moją winę i trapię się moim grzechem. 20Ale potężni są ci, którzy bez powodu są mi wrogami, i wielu jest tych, którzy niesłusznie mnie nienawidzą. 21Ci, którzy za dobro złem mi odpłacają, zawzięli się na mnie za to, że zdążam ku temu, co dobre. 22Nie opuszczaj mnie, Jahwe, Boże mój, nie oddalaj się ode mnie! 23Pośpiesz mi z pomocą, Panie, moje zbawienie!
Teologia Psalmu 38
Pod względem doktrynalnym Ps 38 można zaliczyć do utworów pouczających o karzącej sprawiedliwości Bożej. Za grzechy swe bohater Ps 38 został dotknięty przez Boga różnymi karami. Jedne z tych kar dotyczą ciała, jak trąd, inne znów dotyczą opuszczenia przez ludzi nawet najbliższych. W tym jednak wielorakim cierpieniu psalmista nie złorzeczy Bogu, tylko prosi o usunięcie cierpienia, a tym samym i o usunięcie grzechów, które spowodowały te różne cierpienia (por. Ps 6). Ps 38 można zaliczyć do tych utworów biblijnych, które, jak Ps 22 czy Iz 53, kreślą nam obraz wielkich mężów boleści ST. Toteż nic dziwnego, że w. 12 tego utworu znalazł echo w opisie Łukaszowej Męki Jezusa (23, 49). Jezus bowiem przez swoją mękę, jaką poniósł za grzechy nasze, jest najbardziej cierpiącym Mężem boleści w Piśmie Świętym.
ks. prof. Stanisław Łach
Pokutujący chrześcijanin swym cierpieniem chce przebłagać miłosiernego Sędziego (2-5); stwierdza, iż nie ma odpoczynku na ciele (6-10); ani na duszy (11-15); i powierza się całkowicie Bogu; nadchodzi pociecha zbawczego lekarstwa; w swych cierpieniach złożył on nadzieję w Bogu o przyjął je w duchu pokuty (16-21); wreszcie uwolniony z wszelkich zagrożeń, oświadcza, że Bóg jest sprawcą jego zbawienia (22-23).
komentarz św. Beda
MODLITWA GRZESZNIKA OSAMOTNIONEGO W CHOROBIE
1Psalm Dawida; ku wspomnieniu. 2Jahwe, nie karz mnie w swym gniewie, nie karć mnie w swej zapalczywości! 3Ugodziły bowiem we mnie Twoje strzały i zaciążyła na mnie Twoja ręka. 4Nic zdrowego nie ma na mym ciele z powodu Twego gniewu, nic całego w moich kościach z powodu mego grzechu. 5Przerosły mnie bowiem moje nieprawości, zbyt na mnie ciążą jak nadmierne brzemię. 6Rany moje cuchną i ropieją na skutek mego szaleństwa. 7Przybity jestem, poniżony do ostateczności, dzień cały w smutku mi płynie. 8Lędźwie moje ogniem mi płoną, nic zdrowego nie ma na mym ciele. 9Bez sił jestem i znękany bez miary, krzyczę z wezbranego niepokojem serca. 10Panie, znane Ci są wszystkie moje pragnienia i nie są Ci tajne moje westchnienia. 11Serce moje bije niespokojnie, opuściły mnie siły i nawet światło moich oczu gaśnie. 12Przyjaciele moi i bliscy trzymają się z dala od mej niedoli, a krewni moi stronią ode mnie. 13Ci, którzy godzą na me życie, zastawiają na mnie sidła; ci, którzy pragną mego nieszczęścia, grożą mi zagładą i wciąż na nowo knują podstępy. 14A ja jestem jak ten, który nie słyszy, i jak niemy, który nie otwiera ust. 15Stałem się podobny do człowieka głuchego, którego usta nie znają odpowiedzi. 16Bo w Tobie, Jahwe, pokładam nadzieję, Ty sam odpowiesz, Panie, Boże mój! 17Myślę bowiem: „Niech nie mają uciechy z mego powodu, niech się nie wynoszą nade mnie, gdy się noga moja zachwieje”. 18Zaprawdę, bliski jestem upadku, a boleść moją nieustannie mam przed oczyma. 19Tak, wyznaję moją winę i trapię się moim grzechem. 20Ale potężni są ci, którzy bez powodu są mi wrogami, i wielu jest tych, którzy niesłusznie mnie nienawidzą. 21Ci, którzy za dobro złem mi odpłacają, zawzięli się na mnie za to, że zdążam ku temu, co dobre. 22Nie opuszczaj mnie, Jahwe, Boże mój, nie oddalaj się ode mnie! 23Pośpiesz mi z pomocą, Panie, moje zbawienie!
Teologia Psalmu 38
Pod względem doktrynalnym Ps 38 można zaliczyć do utworów pouczających o karzącej sprawiedliwości Bożej. Za grzechy swe bohater Ps 38 został dotknięty przez Boga różnymi karami. Jedne z tych kar dotyczą ciała, jak trąd, inne znów dotyczą opuszczenia przez ludzi nawet najbliższych. W tym jednak wielorakim cierpieniu psalmista nie złorzeczy Bogu, tylko prosi o usunięcie cierpienia, a tym samym i o usunięcie grzechów, które spowodowały te różne cierpienia (por. Ps 6). Ps 38 można zaliczyć do tych utworów biblijnych, które, jak Ps 22 czy Iz 53, kreślą nam obraz wielkich mężów boleści ST. Toteż nic dziwnego, że w. 12 tego utworu znalazł echo w opisie Łukaszowej Męki Jezusa (23, 49). Jezus bowiem przez swoją mękę, jaką poniósł za grzechy nasze, jest najbardziej cierpiącym Mężem boleści w Piśmie Świętym.
ks. prof. Stanisław Łach
Pokutujący chrześcijanin swym cierpieniem chce przebłagać miłosiernego Sędziego (2-5); stwierdza, iż nie ma odpoczynku na ciele (6-10); ani na duszy (11-15); i powierza się całkowicie Bogu; nadchodzi pociecha zbawczego lekarstwa; w swych cierpieniach złożył on nadzieję w Bogu o przyjął je w duchu pokuty (16-21); wreszcie uwolniony z wszelkich zagrożeń, oświadcza, że Bóg jest sprawcą jego zbawienia (22-23).
komentarz św. Beda
Psalm 36
Psalm 36 (tłum. Biblia Poznańska)
PRZEWROTNOŚĆ BEZBOŻNYCH — DOBROĆ BOŻA WZGLĘDEM SPRAWIEDLIWYCH
1[Uwaga] dla kierownika chóru: [Psalm] Dawida, sługi Jahwe. 2Głos nieprawości odzywa się w głębi serca bezbożnego. Dla niego bo jaźń Boża nic nie znaczy. 3Zbyt bowiem pochlebia sam sobie, by dostrzegł swą nieprawość i by ją znienawidził. 4Słowa jego ust to złość i podstęp, wyzbył się roztropności i prawego życia. 5Na swoim łożu nieprawość obmyśla, trwa na niedobrej drodze i nie odrzuca od siebie zła. 6Jahwe, miłosierdzie Twoje niebios sięga, a wierność Twoja — obłoków; 7najwyższe góry są miarą Twej sprawiedliwości, a przepastna toń morska — Twoich wyroków. Ludzie i zwierzęta u Ciebie znajdują wspomożenie, o Jahwe! 8Jakże cenna jest łaskawość Twoja, Boże, w cieniu Twych skrzydeł synowie człowieczy znajdują schronienie; 9sycą się zasobami Twego domu, Ty zaś napawasz ich zdrojem Twych rozkoszy. 10Zaprawdę, w Tobie jest źródło życia, w Twojej światłości oglądamy światłość. 11Racz nadal okazywać łaskę Twym czcicielom i sprawiedliwość Twoją — ludziom prawego serca. 12Niech mnie nie dosięgnie stopa człowieka butnego, a ręka bezbożnego niech mnie nie wygania. 13Oto upadną złoczyńcy, porażeni, nie zdołają się już podnieść.
Teologia Psalmu 36
Główną ideą Ps 36 jest pewność, że w sporze zła z dobrem, złoczyńców z tymi, którzy uciekają się do Bożej łaski, zwycięstwo będzie udziałem tych ostatnich. Znajdą oni pełnię zbawienia u Jahwe, który jest Źródłem życia i Panem wszechświata. Nowotestamentalna społeczność ww. 6-10 w wypowiedzi o Bożej hesed widziała wyłącznie wypowiedź o Jezusie Chrystusie. W Nim Bóg jest obecny. On jest źródłem życia (J 14, 19) i niezwyciężoną obroną przeciw atakom różnych wrogów (por. Rz 8, 32 nn). Jezus jest świadectwem Boskiej hesed, która jest niezmierzona (Ef 3, 17-19). On stał się ofiarą biesiadną (J 13, l n). W świetle tej ofiary nabrały pełnego znaczenia słowa Ewangelii (por. J 4, 14; 6, 57). Uczta NT jest jakby wprowadzeniem do uczty niebieskiej (por. Mk 14, 25; Ap 19, 9).
ks. prof. Stanisław Łach
Pozycja leżąca kojarzy się bardziej z człowiekiem, który się wyleguje niż z niedomaganiem czy z chorobą. Psalm 36 rozpoczyna zdanie „Głos nieprawości odzywa się w głębi bezbożnika ” – tak jakby jedynym głosem na który on reaguje, był tylko ten płynący z jego głębi. Wylegiwanie się na łożu i wsłuchiwanie się w głos nieprawości to już trzecia postawa leżącego. Zupełnie zdumiewająca – nie tylko się wyleguje i nie tylko wsłuchuje się w głos nieprawości, ale OBMYŚLA zło. Obmyślać zło w pozycji wylegiwania się to czerpać wyjątkową przyjemność, można rzec nasycać się tym obmyśliwaniem. Nieprawość znalazła miejsce w sercu człowieka, w jego umyśle, owładnęła nim i stworzyła w nim tak wielką ciemność, że nie widzi, że to ona (ciemność) jest autorem jego pomysłów. Wydaje mu się, że czyni dobro, ale jest to dobro wyłącznie dla niego, czyli dla nieprawości, bo tylko jej słucha. I jest jeszcze jedna postawa leżącego człowieka – człowieka, który umiera. Zwrócony twarzą do nieba, twarzą do innych, a jednocześnie bycia tak głęboko w sobie. Odległość pomiędzy tymi czterema wymienionymi postawami jest tak olbrzymia, że rozumowi właściwie trudno znaleźć jakiś element mogący spinać je razem. Tym co według psalmisty jest pomocą w zrozumieniu tych napięć to treść wiersza 6: „6Jahwe, miłosierdzie Twoje niebios sięga, a wierność Twoja — obłoków”. To co prześwietla wszystkie te postawy to łaska Pana Boga. Tylko bowiem światło łaski Bożej może być drogą ucieczki zarówno dla cierpiącego, jak i umierającego. Ucieczki w stronę Światła. Ten, który słucha nieprawości może nie dostrzec światła i nie mieć gdzie uciekać.
Wiesław Gdowicz
PRZEWROTNOŚĆ BEZBOŻNYCH — DOBROĆ BOŻA WZGLĘDEM SPRAWIEDLIWYCH
1[Uwaga] dla kierownika chóru: [Psalm] Dawida, sługi Jahwe. 2Głos nieprawości odzywa się w głębi serca bezbożnego. Dla niego bo jaźń Boża nic nie znaczy. 3Zbyt bowiem pochlebia sam sobie, by dostrzegł swą nieprawość i by ją znienawidził. 4Słowa jego ust to złość i podstęp, wyzbył się roztropności i prawego życia. 5Na swoim łożu nieprawość obmyśla, trwa na niedobrej drodze i nie odrzuca od siebie zła. 6Jahwe, miłosierdzie Twoje niebios sięga, a wierność Twoja — obłoków; 7najwyższe góry są miarą Twej sprawiedliwości, a przepastna toń morska — Twoich wyroków. Ludzie i zwierzęta u Ciebie znajdują wspomożenie, o Jahwe! 8Jakże cenna jest łaskawość Twoja, Boże, w cieniu Twych skrzydeł synowie człowieczy znajdują schronienie; 9sycą się zasobami Twego domu, Ty zaś napawasz ich zdrojem Twych rozkoszy. 10Zaprawdę, w Tobie jest źródło życia, w Twojej światłości oglądamy światłość. 11Racz nadal okazywać łaskę Twym czcicielom i sprawiedliwość Twoją — ludziom prawego serca. 12Niech mnie nie dosięgnie stopa człowieka butnego, a ręka bezbożnego niech mnie nie wygania. 13Oto upadną złoczyńcy, porażeni, nie zdołają się już podnieść.
Teologia Psalmu 36
Główną ideą Ps 36 jest pewność, że w sporze zła z dobrem, złoczyńców z tymi, którzy uciekają się do Bożej łaski, zwycięstwo będzie udziałem tych ostatnich. Znajdą oni pełnię zbawienia u Jahwe, który jest Źródłem życia i Panem wszechświata. Nowotestamentalna społeczność ww. 6-10 w wypowiedzi o Bożej hesed widziała wyłącznie wypowiedź o Jezusie Chrystusie. W Nim Bóg jest obecny. On jest źródłem życia (J 14, 19) i niezwyciężoną obroną przeciw atakom różnych wrogów (por. Rz 8, 32 nn). Jezus jest świadectwem Boskiej hesed, która jest niezmierzona (Ef 3, 17-19). On stał się ofiarą biesiadną (J 13, l n). W świetle tej ofiary nabrały pełnego znaczenia słowa Ewangelii (por. J 4, 14; 6, 57). Uczta NT jest jakby wprowadzeniem do uczty niebieskiej (por. Mk 14, 25; Ap 19, 9).
ks. prof. Stanisław Łach
Pozycja leżąca kojarzy się bardziej z człowiekiem, który się wyleguje niż z niedomaganiem czy z chorobą. Psalm 36 rozpoczyna zdanie „Głos nieprawości odzywa się w głębi bezbożnika ” – tak jakby jedynym głosem na który on reaguje, był tylko ten płynący z jego głębi. Wylegiwanie się na łożu i wsłuchiwanie się w głos nieprawości to już trzecia postawa leżącego. Zupełnie zdumiewająca – nie tylko się wyleguje i nie tylko wsłuchuje się w głos nieprawości, ale OBMYŚLA zło. Obmyślać zło w pozycji wylegiwania się to czerpać wyjątkową przyjemność, można rzec nasycać się tym obmyśliwaniem. Nieprawość znalazła miejsce w sercu człowieka, w jego umyśle, owładnęła nim i stworzyła w nim tak wielką ciemność, że nie widzi, że to ona (ciemność) jest autorem jego pomysłów. Wydaje mu się, że czyni dobro, ale jest to dobro wyłącznie dla niego, czyli dla nieprawości, bo tylko jej słucha. I jest jeszcze jedna postawa leżącego człowieka – człowieka, który umiera. Zwrócony twarzą do nieba, twarzą do innych, a jednocześnie bycia tak głęboko w sobie. Odległość pomiędzy tymi czterema wymienionymi postawami jest tak olbrzymia, że rozumowi właściwie trudno znaleźć jakiś element mogący spinać je razem. Tym co według psalmisty jest pomocą w zrozumieniu tych napięć to treść wiersza 6: „6Jahwe, miłosierdzie Twoje niebios sięga, a wierność Twoja — obłoków”. To co prześwietla wszystkie te postawy to łaska Pana Boga. Tylko bowiem światło łaski Bożej może być drogą ucieczki zarówno dla cierpiącego, jak i umierającego. Ucieczki w stronę Światła. Ten, który słucha nieprawości może nie dostrzec światła i nie mieć gdzie uciekać.
Wiesław Gdowicz
Psalm 34
Psalm 34 (tłum. Biblia Poznańska)
BÓG WSPOMOŻYCIELEM SWOICH WIERNYCH
1 [Psalm] Dawida — gdy udawał szalonego wobec Abimeleka i, wygnany przez niego, oddalił się. 2 Będę błogosławił Jahwe w każdym czasie, chwała Jego zawsze na moich ustach! 3 Jahwe jest chlubą moją! Niech to usłyszą pokorni i niech się radują. 4 Uwielbiajcie Jahwe wraz ze mną, wychwalajmy wspólnie Imię Jego! 5 Szukałem Jahwe, a On mię wysłuchał i uwolnił od wszelkiej trwogi. 6 podnieście ku Niemu wzrok, a jasność was opromieni i twarzy waszej K nie okryje rumieniec wstydu. 7 Oto ubogi wołał, a Jahwe go wysłuchał i wybawił od wszelkiej udręki. 8 Anioł Jahwe rozbija obóz wokół tych, którzy się Go boją, i wybawia ich. 9 Zakosztujcie i przekonajcie się, jak dobry jest Jahwe! Szczęśliwy człowiek, który się Jego powierzył opiece. 10 Żyjcie w bo jaźni Jahwe, wy, Jego święci, ci bowiem, którzy się Go boją, nie cierpią niedostatku. 11 Możni zaznają biedy i głodu, lecz tym, którzy Jahwe szukają, na niczym nie zbywa. 12 Pójdźcie, synowie, słuchajcie mnie, nauczę was bojaźni Jahwe. 13 Komuż życie [nie] jest drogie, któż by [nie] pragnął dni, w których by zaznał szczęścia? 14 Strzeż języka swego przed złem, a ust swoich od mowy fałszywej! 15 Unikaj zła, a czyń, co dobre, szukaj pokoju i pilnie on zabiegaj! 16 Oczy Jahwe spoczywają na sprawiedliwych, a uszy Jego nachylone są ku ich wołaniu. 17 Oblicze Jahwe [zwraca się gniewnie] przeciw tym, co zło czynią, by pamięć o nich zetrzeć z ziemi. 18 Gdy [sprawiedliwi] wołają, Jahwe ich wysłuchuje i wybawia od wszelkiej udręki. 19 Bliski jest Jahwe tym, których serce złamane, a strapionych na duchu wybawia. 20 Wiele nieszczęść spada na sprawiedliwego, ale Jahwe od wszystkich go uwalnia. 21 On strzeże wszystkich kości jego, ani jedna z nich nie będzie złamana. 22 Nieprawość zabija bezbożnego; kto nienawidzi sprawiedliwego, będzie ukarany. 23 Jahwe wybawia dusze swoich sług; kara nie dosięgnie tych, którzy się do Niego uciekają.
Teologia Psalmu 34
Podziękowanie i opowiadanie Psalmu 34 mają ten sam cel, a mianowicie pouczenie zebranych w świątyni „ubogich”, względnie „bojących się Jahwe”, że jedyna drogą do spokojnego życia na ziemi jest służba Bogu i szukanie u Niego ukojenia we wszystkich niedolach.
ks. prof. Stanisław Łach
Autor tej pieśni dziękczynnej posłużył się formą akrostychu alfabetycznego (brak jednak litery waw; por. Ps 9n; 25), co w pewnej mierze utrudniało mu rozwinięcie gładkiego toku myśli, nie przeszkodziło jednak w nadaniu utworowi przejrzystej budowy. Po wstępnym wezwaniu do wysławiania Jahwe (w. 2-4) wspomina on w pierwszej części (w. 5-11) o swym wybawieniu z wielkiego utrapienia i zachęca do ufności w Boga. W części drugiej (w. 12-23), o charakterze dydaktycznym, Psalmista wskazuje na bojaźń Bożą jako na drogę do prawdziwego szczęścia, przeciwstawiając błogosławieństwo płynące z życia pobożnego niechybnej zgubie, jaką gotują sobie bezbożni swymi niecnymi postępkami. — Podobieństwo do Ksiąg Mądrościowych pod względem treści i formy wskazuje na okres po niewoli babilońskiej jako na czas powstania Psalmu.
komentarz Biblia Poznańska
BÓG WSPOMOŻYCIELEM SWOICH WIERNYCH
1 [Psalm] Dawida — gdy udawał szalonego wobec Abimeleka i, wygnany przez niego, oddalił się. 2 Będę błogosławił Jahwe w każdym czasie, chwała Jego zawsze na moich ustach! 3 Jahwe jest chlubą moją! Niech to usłyszą pokorni i niech się radują. 4 Uwielbiajcie Jahwe wraz ze mną, wychwalajmy wspólnie Imię Jego! 5 Szukałem Jahwe, a On mię wysłuchał i uwolnił od wszelkiej trwogi. 6 podnieście ku Niemu wzrok, a jasność was opromieni i twarzy waszej K nie okryje rumieniec wstydu. 7 Oto ubogi wołał, a Jahwe go wysłuchał i wybawił od wszelkiej udręki. 8 Anioł Jahwe rozbija obóz wokół tych, którzy się Go boją, i wybawia ich. 9 Zakosztujcie i przekonajcie się, jak dobry jest Jahwe! Szczęśliwy człowiek, który się Jego powierzył opiece. 10 Żyjcie w bo jaźni Jahwe, wy, Jego święci, ci bowiem, którzy się Go boją, nie cierpią niedostatku. 11 Możni zaznają biedy i głodu, lecz tym, którzy Jahwe szukają, na niczym nie zbywa. 12 Pójdźcie, synowie, słuchajcie mnie, nauczę was bojaźni Jahwe. 13 Komuż życie [nie] jest drogie, któż by [nie] pragnął dni, w których by zaznał szczęścia? 14 Strzeż języka swego przed złem, a ust swoich od mowy fałszywej! 15 Unikaj zła, a czyń, co dobre, szukaj pokoju i pilnie on zabiegaj! 16 Oczy Jahwe spoczywają na sprawiedliwych, a uszy Jego nachylone są ku ich wołaniu. 17 Oblicze Jahwe [zwraca się gniewnie] przeciw tym, co zło czynią, by pamięć o nich zetrzeć z ziemi. 18 Gdy [sprawiedliwi] wołają, Jahwe ich wysłuchuje i wybawia od wszelkiej udręki. 19 Bliski jest Jahwe tym, których serce złamane, a strapionych na duchu wybawia. 20 Wiele nieszczęść spada na sprawiedliwego, ale Jahwe od wszystkich go uwalnia. 21 On strzeże wszystkich kości jego, ani jedna z nich nie będzie złamana. 22 Nieprawość zabija bezbożnego; kto nienawidzi sprawiedliwego, będzie ukarany. 23 Jahwe wybawia dusze swoich sług; kara nie dosięgnie tych, którzy się do Niego uciekają.
Teologia Psalmu 34
Podziękowanie i opowiadanie Psalmu 34 mają ten sam cel, a mianowicie pouczenie zebranych w świątyni „ubogich”, względnie „bojących się Jahwe”, że jedyna drogą do spokojnego życia na ziemi jest służba Bogu i szukanie u Niego ukojenia we wszystkich niedolach.
ks. prof. Stanisław Łach
Autor tej pieśni dziękczynnej posłużył się formą akrostychu alfabetycznego (brak jednak litery waw; por. Ps 9n; 25), co w pewnej mierze utrudniało mu rozwinięcie gładkiego toku myśli, nie przeszkodziło jednak w nadaniu utworowi przejrzystej budowy. Po wstępnym wezwaniu do wysławiania Jahwe (w. 2-4) wspomina on w pierwszej części (w. 5-11) o swym wybawieniu z wielkiego utrapienia i zachęca do ufności w Boga. W części drugiej (w. 12-23), o charakterze dydaktycznym, Psalmista wskazuje na bojaźń Bożą jako na drogę do prawdziwego szczęścia, przeciwstawiając błogosławieństwo płynące z życia pobożnego niechybnej zgubie, jaką gotują sobie bezbożni swymi niecnymi postępkami. — Podobieństwo do Ksiąg Mądrościowych pod względem treści i formy wskazuje na okres po niewoli babilońskiej jako na czas powstania Psalmu.
komentarz Biblia Poznańska
Psalm 33
Psalm 33 (tłum. Biblia Poznańska)
HYMN NA CZEŚĆ WSZECHMOCY I OPATRZNOŚCI BOŻEJ
1 Śpiewajcie, sprawiedliwi, radośnie na cześć Jahwe! Prawym przystoi pieśń chwały.2 Chwalcie Jahwe grą na cytrze, wysławiajcie Go na dziesięciostrunowej lutni!3 Śpiewajcie pieśń nową na Jego cześć, grajcie Mu pięknie przy dźwięku trąb!4 Słowo Jahwe bowiem jest prawdziwe, a wszystkie dzieła Jego świadczą o Jego wierności.5 On sprawiedliwość miłuje i Prawo, ziemię przepełnia Jego łaskawość. K6 Przez słowo Jahwe zostały stworzone niebiosa, przez tchnienie ust Jego — wszystkie ich zastępy.7 On wody morskie zebrał niby w worze, zgromadził w zbiornikach przepastne odmęty.8 Niech ziemię całą ogarnie bojaźń Jahwe, niechaj drżą przed Nim wszyscy mieszkańcy świata.9 Bowiem rzekł — i stało się, rozkazał — i powstało.10 Jahwe wniwecz obraca zamierzenia ludów, udaremnia zamysły narodów;11 ale postanowienia Jahwe trwają na wieki, a zamierzenia Jego serca sięgają najdalszych pokoleń.12 Błogosławiony naród, którego Bogiem jest Jahwe, lud, który On obrał sobie za dziedzictwo!13 Jahwe spogląda z nieba i widzi wszystkich synów człowieczych;14 z miejsca, gdzie Jego siedziba, patrzy na wszystkich mieszkańców ziemi,15 On, który ukształtował serce każdego z nich i zważa na wszystkie ich poczynania.16 Króla nie wybawią mnogie wojska, bohater nie zawdzięcza ocalenia potędze swej mocy;17 koń zawiedzie tego, kto liczy na zwycięstwo, i mimo wielkiej swej siły nie zapewni bezpieczeństwa.18 Lecz oko Jahwe zwrócone jest na tych, co się Go boją, co wyczekują Jego zmiłowania,19 aby wybawił ich od śmierci i by ich utrzymał przy życiu w czas głodu.20 My to pokładamy nadzieję w Jahwe, On naszą pomocą i puklerzem.21 O tak, w Nim serce nasze znajduje radość, w świętym Imieniu Jego cała nasza ufność.22 Niech łaska Twoja, Jahwe, będzie z nami, gdyż w Tobie ufność pokładamy.
Teologia Psalmu 33
Psalm 33 należy uważać nie tylko za modlitwę odmawianą przez lud Boży Nowego Testamentu razem z Jezusem, ale też za modlitwę odnoszącą się do Jezusa Chrystusa jako do przedwiecznego Słowa Ojca. W tej perspektywie, wypowiedzi Psalmu 33 o Bożym planie (w. 10-12) otrzymują nowe naświetlenie. Przecież dobra nowina, którą Apostoł Paweł głosi poganom, to głoszenie „niezgłębionego bogactwa Chrystusa i wydobywanie na światło, czym jest wykonanie [tego] tajemniczego planu, ukrytego przed wiekami w Bogu, Stwórcy wszechrzeczy. Przez to teraz wieloraka w przejawach mądrość Boga stanie się Zwierzchnością i Władzą na wyżynach niebieskich — zgodnie z planem wieków, jaki powziął [Bóg] w Chrystusie Jezusie, Panu naszym" (Ef 3, 8 nn). Oko Boże wszystko ogarniające (w. 13-19) spoczywa też na Chrystusie, który jest ,,ponad wszelką Zwierzchnością i Władzą i Mocą, i Panowaniem" (Ef l, 21), który „bada nerki i serca" (Ap 19, 19) i wszystko zwycięża (Ap 2, 23), i strzeże Kościoła, iż wybawieni przezeń nie odczuwają już głodu, czy pragnienia (Ap 7, 36). A zatem w perspektywie NT, Ps 33 jest hymnem czasów eschatologicznych (Ap 19, 1).
ks. prof. Stanisław Łach
„Psalm 33, podzielony na 22 wersety, zgodnie z liczbą liter w alfabecie hebrajskim, jest pieśnią uwielbienia Pana wszechświata i historii. Radość przenika go od samego początku: "Sprawiedliwi, wołajcie radośnie na cześć Pana, prawym przystoi pieśń chwały. (...)” Zastanawiając się nad znaczeniem słowa „pieśń nowa” Ojciec święty przytacza świadectwo św. Bazylego: „Św. Bazyli, patrząc na to ostateczne wypełnienie, w ten sposób tłumaczy powyższy fragment: "Zwykle mówi się 'nowe' o czymś wyjątkowym albo o czymś, co dopiero się pojawiło. Jeżeli ze zdziwieniem i uniesieniem przewyższającym wszelkie wyobrażenie myślisz o Wcieleniu Pana, koniecznie śpiewaj pieśń nową i niezwykłą. Jeżeli myślą przebiegasz przez odrodzenie i odnowienie całej ludzkości, którą grzech uczynił starą, i ogłaszasz tajemnicę Zmartwychwstania, również wtedy śpiewasz pieśń nową i niezwykłą" (Homilia o Psalmach, 33, 2: PG 29, 327 B) . Według św. Bazylego, zaproszenie Psalmisty, który mówi: "Śpiewajcie Bogu pieśń nową", dla wierzących w Chrystusa oznacza: "Oddajcie Bogu cześć nie według starego zwyczaju, 'literą', lecz w nowości 'ducha'. Kto bowiem nie pojmuje Prawa w sposób zewnętrzny, lecz uznaje 'ducha', ten śpiewa 'pieśń nową'” (...)Hymn ten zbudowany jest z trzech części, które układają się jakby w trylogię uwielbienia. W pierwszej części (Ps 33, 6-9) celebruje się stwórcze dzieło Boga. (...)Bóg jest Panem ludzkiej historii, jak stwierdza się w drugiej części Psalmu 33, w wierszach 10-15. W mocnej antytezie przeciwstawiają się sobie zamiary mocy ziemskich i cudowne plany Boga, które kreśli On w historii. (...)Trzecia i ostatnia część Psalmu (Ps 33, 16-22) podejmuje z dwóch nowych punktów widzenia temat panowania Boga nad losami ludzkimi. (...)Psalm zamyka się antyfoną, która stanowi zakończenie znanego hymnu Te Deum: "Niech nas ogarnie łaska Twoja, Panie, według ufności pokładanej w Tobie!" (Ps 33, 22).
Z komentarza Ojca Świętego JP2 do Psalmu 33
HYMN NA CZEŚĆ WSZECHMOCY I OPATRZNOŚCI BOŻEJ
1 Śpiewajcie, sprawiedliwi, radośnie na cześć Jahwe! Prawym przystoi pieśń chwały.2 Chwalcie Jahwe grą na cytrze, wysławiajcie Go na dziesięciostrunowej lutni!3 Śpiewajcie pieśń nową na Jego cześć, grajcie Mu pięknie przy dźwięku trąb!4 Słowo Jahwe bowiem jest prawdziwe, a wszystkie dzieła Jego świadczą o Jego wierności.5 On sprawiedliwość miłuje i Prawo, ziemię przepełnia Jego łaskawość. K6 Przez słowo Jahwe zostały stworzone niebiosa, przez tchnienie ust Jego — wszystkie ich zastępy.7 On wody morskie zebrał niby w worze, zgromadził w zbiornikach przepastne odmęty.8 Niech ziemię całą ogarnie bojaźń Jahwe, niechaj drżą przed Nim wszyscy mieszkańcy świata.9 Bowiem rzekł — i stało się, rozkazał — i powstało.10 Jahwe wniwecz obraca zamierzenia ludów, udaremnia zamysły narodów;11 ale postanowienia Jahwe trwają na wieki, a zamierzenia Jego serca sięgają najdalszych pokoleń.12 Błogosławiony naród, którego Bogiem jest Jahwe, lud, który On obrał sobie za dziedzictwo!13 Jahwe spogląda z nieba i widzi wszystkich synów człowieczych;14 z miejsca, gdzie Jego siedziba, patrzy na wszystkich mieszkańców ziemi,15 On, który ukształtował serce każdego z nich i zważa na wszystkie ich poczynania.16 Króla nie wybawią mnogie wojska, bohater nie zawdzięcza ocalenia potędze swej mocy;17 koń zawiedzie tego, kto liczy na zwycięstwo, i mimo wielkiej swej siły nie zapewni bezpieczeństwa.18 Lecz oko Jahwe zwrócone jest na tych, co się Go boją, co wyczekują Jego zmiłowania,19 aby wybawił ich od śmierci i by ich utrzymał przy życiu w czas głodu.20 My to pokładamy nadzieję w Jahwe, On naszą pomocą i puklerzem.21 O tak, w Nim serce nasze znajduje radość, w świętym Imieniu Jego cała nasza ufność.22 Niech łaska Twoja, Jahwe, będzie z nami, gdyż w Tobie ufność pokładamy.
Teologia Psalmu 33
Psalm 33 należy uważać nie tylko za modlitwę odmawianą przez lud Boży Nowego Testamentu razem z Jezusem, ale też za modlitwę odnoszącą się do Jezusa Chrystusa jako do przedwiecznego Słowa Ojca. W tej perspektywie, wypowiedzi Psalmu 33 o Bożym planie (w. 10-12) otrzymują nowe naświetlenie. Przecież dobra nowina, którą Apostoł Paweł głosi poganom, to głoszenie „niezgłębionego bogactwa Chrystusa i wydobywanie na światło, czym jest wykonanie [tego] tajemniczego planu, ukrytego przed wiekami w Bogu, Stwórcy wszechrzeczy. Przez to teraz wieloraka w przejawach mądrość Boga stanie się Zwierzchnością i Władzą na wyżynach niebieskich — zgodnie z planem wieków, jaki powziął [Bóg] w Chrystusie Jezusie, Panu naszym" (Ef 3, 8 nn). Oko Boże wszystko ogarniające (w. 13-19) spoczywa też na Chrystusie, który jest ,,ponad wszelką Zwierzchnością i Władzą i Mocą, i Panowaniem" (Ef l, 21), który „bada nerki i serca" (Ap 19, 19) i wszystko zwycięża (Ap 2, 23), i strzeże Kościoła, iż wybawieni przezeń nie odczuwają już głodu, czy pragnienia (Ap 7, 36). A zatem w perspektywie NT, Ps 33 jest hymnem czasów eschatologicznych (Ap 19, 1).
ks. prof. Stanisław Łach
„Psalm 33, podzielony na 22 wersety, zgodnie z liczbą liter w alfabecie hebrajskim, jest pieśnią uwielbienia Pana wszechświata i historii. Radość przenika go od samego początku: "Sprawiedliwi, wołajcie radośnie na cześć Pana, prawym przystoi pieśń chwały. (...)” Zastanawiając się nad znaczeniem słowa „pieśń nowa” Ojciec święty przytacza świadectwo św. Bazylego: „Św. Bazyli, patrząc na to ostateczne wypełnienie, w ten sposób tłumaczy powyższy fragment: "Zwykle mówi się 'nowe' o czymś wyjątkowym albo o czymś, co dopiero się pojawiło. Jeżeli ze zdziwieniem i uniesieniem przewyższającym wszelkie wyobrażenie myślisz o Wcieleniu Pana, koniecznie śpiewaj pieśń nową i niezwykłą. Jeżeli myślą przebiegasz przez odrodzenie i odnowienie całej ludzkości, którą grzech uczynił starą, i ogłaszasz tajemnicę Zmartwychwstania, również wtedy śpiewasz pieśń nową i niezwykłą" (Homilia o Psalmach, 33, 2: PG 29, 327 B) . Według św. Bazylego, zaproszenie Psalmisty, który mówi: "Śpiewajcie Bogu pieśń nową", dla wierzących w Chrystusa oznacza: "Oddajcie Bogu cześć nie według starego zwyczaju, 'literą', lecz w nowości 'ducha'. Kto bowiem nie pojmuje Prawa w sposób zewnętrzny, lecz uznaje 'ducha', ten śpiewa 'pieśń nową'” (...)Hymn ten zbudowany jest z trzech części, które układają się jakby w trylogię uwielbienia. W pierwszej części (Ps 33, 6-9) celebruje się stwórcze dzieło Boga. (...)Bóg jest Panem ludzkiej historii, jak stwierdza się w drugiej części Psalmu 33, w wierszach 10-15. W mocnej antytezie przeciwstawiają się sobie zamiary mocy ziemskich i cudowne plany Boga, które kreśli On w historii. (...)Trzecia i ostatnia część Psalmu (Ps 33, 16-22) podejmuje z dwóch nowych punktów widzenia temat panowania Boga nad losami ludzkimi. (...)Psalm zamyka się antyfoną, która stanowi zakończenie znanego hymnu Te Deum: "Niech nas ogarnie łaska Twoja, Panie, według ufności pokładanej w Tobie!" (Ps 33, 22).
Z komentarza Ojca Świętego JP2 do Psalmu 33
Psalm 30
Psalm 30 (tłum. Biblia Poznańska)
PIEŚŃ DZIĘKCZYNNA PO WYZDROWIENIU
1Psalm Dawida; pieśń na uroczystość poświęcenia Świątyni.2Wysławiam Cię, Jahwe, boś mnie uratował i nie dozwolił, by przeciwnicy moi mieli uciechę ze mnie.3Jahwe, Boże mój, wołałem do Ciebie i uzdrowiłeś mnie.4Jahwe, wywiodłeś mnie z Szeolu, przywróciłeś mi życie i nie dopuściłeś, bym zstąpił do grobu.5Śpiewajcie na cześć Jahwe, wy, którzy Mu wierni jesteście, i wysławiajcie Jego święte Imię!6Bo Jego gniew trwa tylko chwilę, lecz łaska Jego — przez całe życie; wieczór przynosi łzy, a ranek wesele.7A ja myślałem, beztroski i pewien siebie:„Nigdy się nie zachwieję!”8Jahwe, w łaskawości swojej umocniłeś moje znaczenie, lecz gdy ukryłeś swe oblicze, ogarnęła mnie trwoga.9Wołałem do Ciebie, Jahwe, i błagałem Pana mego o zmiłowanie:10„Jakaż korzyść z krwi mojej, z mojego zejścia do grobu? Czyliż proch Cię będzie chwalił, czy będzie głosił Twą wierność?11Wysłuchaj mnie, Jahwe, i bądź mi miłościw, Jahwe, przybądź mi z pomocą!”12Tyś lament mój zamienił w taniec radosny, zdjąłeś ze mnie wór pokutny i przepasałeś mnie weselem,13abym ja — nie milknąc — śpiewał na Twoją cześć. Jahwe, Boże mój, Ciebie wysławiać będę na wieki!
Teologia Psalmu 30
Psalm 30 stawia cierpienie w nowym świetle. Jest to pozorne ukrycie się Boga przed człowiekiem. W porównaniu do szczęścia, jakie Bóg daje człowiekowi, cierpienie – to tylko mała chwila, krótki moment. Podobnie jak z chorobą psalmisty było z chorobą Łazarza, nie była śmiertelna, ale służyła ujawnieniu mocy Bożej. Pełną treść tej nauki ujawni dopiero Nowy Testament. Chrystus, który modli się w Ogrójcu: „Oddal ode Mnie ten kielich”, doświadczył w swoim zmartwychwstaniu, że po wieczornym płaczu przychodzi rano brzask radości. Tego samego, według nauki apostoła Pawła wyrażonej w Kol 1,12 doświadczą wyznawcy Chrystusa: „Z radością dziękujcie Ojcu, który was uzdolnił do uczestnictwa w dziale świętych w światłości”.
ks. prof. Stanisław Łach
Psalmista przeżył — z łaski Bożej — długi okres szczęścia i pomyślności i łudził się, że szczęścia jego nie zdoła nic zmącić (w. 7-8b). Przypisywał je być może sobie samemu, zapominając o Bogu. Wtedy Bóg nawiedził go chorobą, tak iż był bliski śmierci (w. 3-4.8c). Prosił więc Boga o litość (w.9-11) i Bóg, który nie chowa długo gniewu (w. 6), przywrócił mu zdrowie i radość życia (w. 2.12). Pieśń dziękczynna jest wyrazem jego wdzięczności za doznaną łaskę (w. 5.13). Według tytułu, który zapewne jest późniejszego pochodzenia, Psalm ten śpiewano w rocznicę poświęcenia Świątyni, obchodzoną od roku 165 przed Chr. na pamiątkę przywrócenia w niej służby Bożej, po zbezczeszczeniu jej przez Antiocha IV Epifanesa (por. 1 Mch 4,52-59; J 10,22). Uroczystość tę święcono również na pamiątkę wyzwolenia narodu spod panowania syryjskiego.
komentarz Biblia Poznańska
PIEŚŃ DZIĘKCZYNNA PO WYZDROWIENIU
1Psalm Dawida; pieśń na uroczystość poświęcenia Świątyni.2Wysławiam Cię, Jahwe, boś mnie uratował i nie dozwolił, by przeciwnicy moi mieli uciechę ze mnie.3Jahwe, Boże mój, wołałem do Ciebie i uzdrowiłeś mnie.4Jahwe, wywiodłeś mnie z Szeolu, przywróciłeś mi życie i nie dopuściłeś, bym zstąpił do grobu.5Śpiewajcie na cześć Jahwe, wy, którzy Mu wierni jesteście, i wysławiajcie Jego święte Imię!6Bo Jego gniew trwa tylko chwilę, lecz łaska Jego — przez całe życie; wieczór przynosi łzy, a ranek wesele.7A ja myślałem, beztroski i pewien siebie:„Nigdy się nie zachwieję!”8Jahwe, w łaskawości swojej umocniłeś moje znaczenie, lecz gdy ukryłeś swe oblicze, ogarnęła mnie trwoga.9Wołałem do Ciebie, Jahwe, i błagałem Pana mego o zmiłowanie:10„Jakaż korzyść z krwi mojej, z mojego zejścia do grobu? Czyliż proch Cię będzie chwalił, czy będzie głosił Twą wierność?11Wysłuchaj mnie, Jahwe, i bądź mi miłościw, Jahwe, przybądź mi z pomocą!”12Tyś lament mój zamienił w taniec radosny, zdjąłeś ze mnie wór pokutny i przepasałeś mnie weselem,13abym ja — nie milknąc — śpiewał na Twoją cześć. Jahwe, Boże mój, Ciebie wysławiać będę na wieki!
Teologia Psalmu 30
Psalm 30 stawia cierpienie w nowym świetle. Jest to pozorne ukrycie się Boga przed człowiekiem. W porównaniu do szczęścia, jakie Bóg daje człowiekowi, cierpienie – to tylko mała chwila, krótki moment. Podobnie jak z chorobą psalmisty było z chorobą Łazarza, nie była śmiertelna, ale służyła ujawnieniu mocy Bożej. Pełną treść tej nauki ujawni dopiero Nowy Testament. Chrystus, który modli się w Ogrójcu: „Oddal ode Mnie ten kielich”, doświadczył w swoim zmartwychwstaniu, że po wieczornym płaczu przychodzi rano brzask radości. Tego samego, według nauki apostoła Pawła wyrażonej w Kol 1,12 doświadczą wyznawcy Chrystusa: „Z radością dziękujcie Ojcu, który was uzdolnił do uczestnictwa w dziale świętych w światłości”.
ks. prof. Stanisław Łach
Psalmista przeżył — z łaski Bożej — długi okres szczęścia i pomyślności i łudził się, że szczęścia jego nie zdoła nic zmącić (w. 7-8b). Przypisywał je być może sobie samemu, zapominając o Bogu. Wtedy Bóg nawiedził go chorobą, tak iż był bliski śmierci (w. 3-4.8c). Prosił więc Boga o litość (w.9-11) i Bóg, który nie chowa długo gniewu (w. 6), przywrócił mu zdrowie i radość życia (w. 2.12). Pieśń dziękczynna jest wyrazem jego wdzięczności za doznaną łaskę (w. 5.13). Według tytułu, który zapewne jest późniejszego pochodzenia, Psalm ten śpiewano w rocznicę poświęcenia Świątyni, obchodzoną od roku 165 przed Chr. na pamiątkę przywrócenia w niej służby Bożej, po zbezczeszczeniu jej przez Antiocha IV Epifanesa (por. 1 Mch 4,52-59; J 10,22). Uroczystość tę święcono również na pamiątkę wyzwolenia narodu spod panowania syryjskiego.
komentarz Biblia Poznańska
Psalm 28
Psalm 28 (tłum. Biblia Poznańska)
PROŚBA O OBRONĘ PRZED NIEPRZYJACIÓŁMI I DZIĘKCZYNIENIE
1[Psalm] Dawida. Do Ciebie, Jahwe, wołam, Opoko moja! Nie pozostawaj dla mnie głuchy, abym przez Twoje milczenie nie stał się podobny do tych, którzy zstępują do grobu! 2Usłysz głos mego błagania, gdy wołam do Ciebie, gdy wznoszę ręce ku Twemu świętemu Przybytkowi! 3Nie zabieraj mnie wespół z bezbożnymi i tymi, co dopuszczają się nieprawości, którzy o pokoju mówią z bliźnimi swymi, a w sercach żywią złość. 4Odpłać im według ich czynów i według złości ich postępków; oddaj im według dzieła ich rąk i daj im odpłatę za to, czego się dopuścili! 5Nie zważają bowiem na czyny Jahwe ani na dzieło rąk Jego; On ich powali i już nie podźwignie. 6Błogosławiony Jahwe, gdyż usłyszał głos mego błagania! 7Jahwe jest moją mocą i moim puklerzem; w Nim serce moje nadzieję położyło, toteż doznałem pomocy. Przeto serce moje jest pełne radości; pieśnią moją Go wysławiam. 8Jahwe jest mocą swego ludu i zbawczą obroną swego pomazańca. 9Ocal swój lud i błogosław swemu dziedzictwu! Bądź im pasterzem i otaczaj ich opieką po wszystkie czasy!
Teologia Psalmu 28
Psalmista uczy, że każdy Izraelita, jako należący do ludu Bożego, może w swoich potrzebach znaleźć w świątyni na Syjonie siłę, twierdzę i zbawienie. Świątynia ta była „cieniem przyszłych dóbr”, które się ukazały w Jezusie Chrystusie. W Nim, przez Niego, z Nim mamy i my zapewnioną moc, ochronę i zbawienie.
ks. prof. Stanisław Łach
Psalm należy do grupy lamentacji. Zagrożony przez swych nieprzyjaciół Psalmista usilnie wzywa pomocy Bożej (w. 1-3) i prosi Boga o należne ukaranie przeciwników (w. 4-5.) Pewny wysłuchania swej prośby, składa Bogu dzięki za swe ocalenie (w. 6-7). Na końcu dodana jest modlitwa za króla i za naród (w. 8-9).
komentarz Biblia Poznańska
PROŚBA O OBRONĘ PRZED NIEPRZYJACIÓŁMI I DZIĘKCZYNIENIE
1[Psalm] Dawida. Do Ciebie, Jahwe, wołam, Opoko moja! Nie pozostawaj dla mnie głuchy, abym przez Twoje milczenie nie stał się podobny do tych, którzy zstępują do grobu! 2Usłysz głos mego błagania, gdy wołam do Ciebie, gdy wznoszę ręce ku Twemu świętemu Przybytkowi! 3Nie zabieraj mnie wespół z bezbożnymi i tymi, co dopuszczają się nieprawości, którzy o pokoju mówią z bliźnimi swymi, a w sercach żywią złość. 4Odpłać im według ich czynów i według złości ich postępków; oddaj im według dzieła ich rąk i daj im odpłatę za to, czego się dopuścili! 5Nie zważają bowiem na czyny Jahwe ani na dzieło rąk Jego; On ich powali i już nie podźwignie. 6Błogosławiony Jahwe, gdyż usłyszał głos mego błagania! 7Jahwe jest moją mocą i moim puklerzem; w Nim serce moje nadzieję położyło, toteż doznałem pomocy. Przeto serce moje jest pełne radości; pieśnią moją Go wysławiam. 8Jahwe jest mocą swego ludu i zbawczą obroną swego pomazańca. 9Ocal swój lud i błogosław swemu dziedzictwu! Bądź im pasterzem i otaczaj ich opieką po wszystkie czasy!
Teologia Psalmu 28
Psalmista uczy, że każdy Izraelita, jako należący do ludu Bożego, może w swoich potrzebach znaleźć w świątyni na Syjonie siłę, twierdzę i zbawienie. Świątynia ta była „cieniem przyszłych dóbr”, które się ukazały w Jezusie Chrystusie. W Nim, przez Niego, z Nim mamy i my zapewnioną moc, ochronę i zbawienie.
ks. prof. Stanisław Łach
Psalm należy do grupy lamentacji. Zagrożony przez swych nieprzyjaciół Psalmista usilnie wzywa pomocy Bożej (w. 1-3) i prosi Boga o należne ukaranie przeciwników (w. 4-5.) Pewny wysłuchania swej prośby, składa Bogu dzięki za swe ocalenie (w. 6-7). Na końcu dodana jest modlitwa za króla i za naród (w. 8-9).
komentarz Biblia Poznańska
Psalm 27
Psalm 27 (tłum. Biblia Poznańska)
NIEWZRUSZONA UFNOŚĆ W BOGU
1[Psalm] Dawida. Jahwe jest moim światłem i moim zbawieniem kogóż miałbym się obawiać? Jahwe jest ostoją mego życia kogóż miałbym się lękać?2Gdy nastają na mnie złoczyńcy, aby mnie pożreć, przeciwnicy moi i wrogowie sami chwieją się i upadają.3Choćby wojsko rozłożyło się przeciw mnie obozem, serce moje się nie zatrwoży; choćby bitwa zawrzała przeciwko mnie, i wtedy nawet nie stracę otuchy.4O jedno proszę Jahwe i tego tylko pragnę gorąco: bym mógł przebywać w Domu Jahwe po wszystkie dni mojego życia, doświadczając łaskawości Jahwe i odwiedzając Jego Świątynię.5On skryje mnie w swym Przybytku w dzień przeciwności, schroni mnie w głębi swego Namiotu, wyniesie wysoko na opokę.6Wznoszę więc swe czoło ponad mych wrogów, którzy otaczają mnie wokoło. Pełen radości złożę ofiarę w Jego Przybytku, przy wtórze cytry będę śpiewał na cześć Jahwe.7Usłysz, Jahwe, głośne me wołanie, okaż mi łaskę i racz mnie wysłuchać!8Do Ciebie przemawia moje serce, Ciebie wyglądają oczy moje, szukam oblicza Twego, Jahwe!9Nie ukrywaj przede mną swego oblicza, nie odtrącaj w gniewie swego sługi! Tyś moją pomocą! Nie porzucaj mnie i nie opuszczaj, Boże, mój Wybawicielu!10Choćby mnie ojciec i matka opuścili, Jahwe mnie przyjmie.11Wskaż mi, Jahwe, drogę Twoją i prowadź mnie prostą ścieżką ze względu na tych, którzy mnie prześladują!12Nie wydawaj mnie na pastwę moich przeciwników, bo powstali przeciwko mnie fałszywi świadkowie, dysząc żądzą gwałtu.13Wierzę niewzruszenie, że doświadczę dobroci Jahwe w krainie żyjących.14Nadzieję w Jahwe pokładaj! Bądź mężny i umocnij swoje serce! Ufaj Jahwe!
Teologia Psalmu 27
Już dla ludu Starego Przymierza Psalm 27 mieścił naukę o wytrwałości (por. Pwt 31, 7; Joz 1, 6; 1 Krn 22, 13). Jest to nauka tym bardziej aktualna dla ludu Nowego Przymierza. Każdy chrześcijanin może się w imieniu swoim, a tym bardziej w imieniu Kościoła, zwrócić do Jezusa Chrystusa jako swego „prawdziwego światła” i jako „sprawcy swego zbawienia”. Nikt nie może go oddzielić od Chrystusa. Również druga część Psalmu 27 otrzymała u chrześcijan głębszą treść. Wezwanie do modlitwy jest częstym postulatem w nauce Chrystusa. Wiersz 14 uczy nas przede wszystkim oczekiwania na zbawienie.
ks. Prof. Stanisław Łach
Psalm ten składa się z dwóch części, które prawdopodobnie były pierwotnie odrębnymi utworami, połączonymi później w jedną całość ze względu na pewne podobieństwo treści. W części pierwszej (w. 1-6) Autor daje wyraz swej niezłomnej ufności w Bogu wśród największych nawet niebezpieczeństw (w. 1-3) i swemu pragnieniu stałego obcowania z Jahwe w poczuciu bezpieczeństwa przed wrogami (w. 4-5). W dowód wdzięczności za opiekę Bożą obiecuje złożyć ofiarę dziękczynną (w. 6). Druga część Psalmu (w. 7-14) jest korną prośbą o pomoc Bożą w opuszczeniu (w. 7-10) i niebezpieczeństwie ze strony wrogów (w. 11-12). Słowa tchnące głębokim przeświadczeniem, że prośba ta została wysłuchana, kończą tę piękną modlitwę (w. 13-14). Treść Psalmu jest zbyt ogólna, by można z niej wyciągnąć wnioski dotyczące jego autorstwa i czasu powstania.
komentarz Biblia Poznańska
NIEWZRUSZONA UFNOŚĆ W BOGU
1[Psalm] Dawida. Jahwe jest moim światłem i moim zbawieniem kogóż miałbym się obawiać? Jahwe jest ostoją mego życia kogóż miałbym się lękać?2Gdy nastają na mnie złoczyńcy, aby mnie pożreć, przeciwnicy moi i wrogowie sami chwieją się i upadają.3Choćby wojsko rozłożyło się przeciw mnie obozem, serce moje się nie zatrwoży; choćby bitwa zawrzała przeciwko mnie, i wtedy nawet nie stracę otuchy.4O jedno proszę Jahwe i tego tylko pragnę gorąco: bym mógł przebywać w Domu Jahwe po wszystkie dni mojego życia, doświadczając łaskawości Jahwe i odwiedzając Jego Świątynię.5On skryje mnie w swym Przybytku w dzień przeciwności, schroni mnie w głębi swego Namiotu, wyniesie wysoko na opokę.6Wznoszę więc swe czoło ponad mych wrogów, którzy otaczają mnie wokoło. Pełen radości złożę ofiarę w Jego Przybytku, przy wtórze cytry będę śpiewał na cześć Jahwe.7Usłysz, Jahwe, głośne me wołanie, okaż mi łaskę i racz mnie wysłuchać!8Do Ciebie przemawia moje serce, Ciebie wyglądają oczy moje, szukam oblicza Twego, Jahwe!9Nie ukrywaj przede mną swego oblicza, nie odtrącaj w gniewie swego sługi! Tyś moją pomocą! Nie porzucaj mnie i nie opuszczaj, Boże, mój Wybawicielu!10Choćby mnie ojciec i matka opuścili, Jahwe mnie przyjmie.11Wskaż mi, Jahwe, drogę Twoją i prowadź mnie prostą ścieżką ze względu na tych, którzy mnie prześladują!12Nie wydawaj mnie na pastwę moich przeciwników, bo powstali przeciwko mnie fałszywi świadkowie, dysząc żądzą gwałtu.13Wierzę niewzruszenie, że doświadczę dobroci Jahwe w krainie żyjących.14Nadzieję w Jahwe pokładaj! Bądź mężny i umocnij swoje serce! Ufaj Jahwe!
Teologia Psalmu 27
Już dla ludu Starego Przymierza Psalm 27 mieścił naukę o wytrwałości (por. Pwt 31, 7; Joz 1, 6; 1 Krn 22, 13). Jest to nauka tym bardziej aktualna dla ludu Nowego Przymierza. Każdy chrześcijanin może się w imieniu swoim, a tym bardziej w imieniu Kościoła, zwrócić do Jezusa Chrystusa jako swego „prawdziwego światła” i jako „sprawcy swego zbawienia”. Nikt nie może go oddzielić od Chrystusa. Również druga część Psalmu 27 otrzymała u chrześcijan głębszą treść. Wezwanie do modlitwy jest częstym postulatem w nauce Chrystusa. Wiersz 14 uczy nas przede wszystkim oczekiwania na zbawienie.
ks. Prof. Stanisław Łach
Psalm ten składa się z dwóch części, które prawdopodobnie były pierwotnie odrębnymi utworami, połączonymi później w jedną całość ze względu na pewne podobieństwo treści. W części pierwszej (w. 1-6) Autor daje wyraz swej niezłomnej ufności w Bogu wśród największych nawet niebezpieczeństw (w. 1-3) i swemu pragnieniu stałego obcowania z Jahwe w poczuciu bezpieczeństwa przed wrogami (w. 4-5). W dowód wdzięczności za opiekę Bożą obiecuje złożyć ofiarę dziękczynną (w. 6). Druga część Psalmu (w. 7-14) jest korną prośbą o pomoc Bożą w opuszczeniu (w. 7-10) i niebezpieczeństwie ze strony wrogów (w. 11-12). Słowa tchnące głębokim przeświadczeniem, że prośba ta została wysłuchana, kończą tę piękną modlitwę (w. 13-14). Treść Psalmu jest zbyt ogólna, by można z niej wyciągnąć wnioski dotyczące jego autorstwa i czasu powstania.
komentarz Biblia Poznańska
Psalm 25
Psalm 25 (tłum. Biblia Poznańska)
MODLITWA O ODPUSZCZENIE GRZECHÓW I O OPIEKĘ BOŻĄ
1[Psalm] Dawida. Do ciebie wznoszę mą duszę, Jahwe, Boże mój? 2 w Tobie ufność pokładam, niechże nie będę zawiedziony, niech wrogowie moi nie triumfują nade mną. 3 Wszak nie zawiedzie się nikt, kto w Tobie pokłada nadzieję; zawiodą się ci, którzy niebacznie łamią wiarę. 4 pozwól mi, Jahwe, poznać drogi Twoje, poucz mnie o Twoich ścieżkach. 5 Spraw, bym kroczył w Twej prawdzie i pouczaj mnie, Tyś bowiem Bóg mój i Zbawca; Ciebie wyglądam każdego dnia. 6 pomnij, o Jahwe, na swe miłosierdzie i na swoje łaski, są bowiem odwieczne! 7 Nie chciej pamiętać grzechów mej młodości i moich występków, ale pamiętaj o mnie według miłosierdzia Twego, przez Twoją dobroć, o Jahwe! 8 Dobry jest Jahwe i prawy, dlatego wskazuje drogę grzesznikom; 9 prowadzi pokornych drogą sprawiedliwości i uczy prostaczków swej drogi. 10 Wszelkie drogi Jahwe to dobroć i wierność dla tych, co strzegą Jego Przymierza i Jego przykazań. 11 Dla Imienia Twego, Jahwe, odpuść mi nieprawość moją, choć jest tak wielka. 12 Któryż to człowiek, co się Jahwe boi? On mu wskazuje, jaką ma obrać drogę; 13 życie upłynie mu w szczęśliwości, a potomstwo jego ziemię posiądzie. 14 Jahwe darzy przyjaźnią tych, co się Go boją, i poucza ich o swoim Przymierzu. 15 Oczy me nieustannie zwrócone są ku Jahwe, On bowiem z sideł nogi me uwolni. 16 Zwróć się do mnie i zlituj się nade mną, bom samotny i nieszczęśliwy. 17 Ulżyj utrapieniom serca mego i wyzwól mnie z mojej udręki. 18 Spójrz na mą nędzę i na moją mękę i odpuść mi wszystkie moje grzechy. 19 Zważ, jak liczni są moi wrogowie i jak gwałtowną nienawiścią pałają ku mnie. 20 Zachowaj moje życie i ocal mnie! Obym nie został zawiedziony, gdy się uciekam do Ciebie. 21 Niech mnie strzeże niewinność i prawość, bo w Tobie, Jahwe, pokładam nadzieję. 22Wybaw, o Boże, Izraela
Teologia Psalmu 25
Psalm 25 uczy, że tylko Jahwe może odpuścić grzechy człowiekowi, dlatego psalmista prosi Go o przebaczenie. Tylko On może przyjść mu z pomocą i skierować jego kroki na wytyczone przez siebie drogi. Modlitwę swoją motywuje zbawczymi dziełami Jahwe, jakich dokonał w przeszłości. Ta osobista pobożność, którą tchnie Psalm 25, jest bliska duchowi Jezusa. Jezus, chociaż nie mógł modlić się na wzór psalmisty o przebaczenie swoich grzechów — był bowiem bez grzechu — jednak nie stronił od grzeszników (por. Mt 9, 11; Mk 2, 17). Uczył o radości, jaka jest w niebie z ich nawrócenia (Łk 15, 7; l Tm l, 15). Umarł za grzeszników (Rz 5, 8) i nie wstydził się nazwać nas swoimi braćmi (Hbr 2, 11). Oprócz tej można wskazać i inne analogie, jakie zachodzą między Ps 25 a NT. Po odpuszczeniu grzechów winniśmy wieść nowe życie (Rz 6, 4), jako że słowo Boże zawarte w Piśmie świętym jest zalecane do uczenia nas sprawiedliwości (2 Tm 3, 16). Tu też mamy prośbę o pomoc Bożą, abyśmy mieli siłę iść nową drogą (l J 2, 24; Flp 2, 13).
ks. prof. Stanisław Łach
Rozpoczyna się zupełnie normalnie. Pogrążony w modlitwie, niesiony nie do końca nawet sobie znaną potrzebą, otwiera, a może lepiej wznosi swoje serce do Boga. Gdzieś w tle uporczywy obraz możliwego triumfu wrogów. Bliskość nieszczęścia wyostrza ułomności i do lęku przed wrogiem modlący dodaje ból swojej nieudolności. W pewnym momencie zadaje pytanie: „Czy mam się wstydzić modlitwy? Czy mam się wstydzić mojej małości? Czy wstyd ma zmienić mą twarz, gdy „Do ciebie wznoszę mą duszę, Jahwe, Boże mój?”. Pyta jakby w nurcie swoich i Bożych myśli. Odpowiedź ucisza wszystkie wątpliwości: „doznają wstydu ci, którzy łamią wiarę dla marności.” Po takim oczyszczeniu dogłębnie widać i grzechy młodości i brak otwartego serca i ciasny umysł. Teraz dopiero można oddychać, teraz dopiero można pragnąć: „pozwól mi, Jahwe, poznać drogi Twoje, poucz mnie o Twoich ścieżkach.”
Wiesław Gdowicz
MODLITWA O ODPUSZCZENIE GRZECHÓW I O OPIEKĘ BOŻĄ
1[Psalm] Dawida. Do ciebie wznoszę mą duszę, Jahwe, Boże mój? 2 w Tobie ufność pokładam, niechże nie będę zawiedziony, niech wrogowie moi nie triumfują nade mną. 3 Wszak nie zawiedzie się nikt, kto w Tobie pokłada nadzieję; zawiodą się ci, którzy niebacznie łamią wiarę. 4 pozwól mi, Jahwe, poznać drogi Twoje, poucz mnie o Twoich ścieżkach. 5 Spraw, bym kroczył w Twej prawdzie i pouczaj mnie, Tyś bowiem Bóg mój i Zbawca; Ciebie wyglądam każdego dnia. 6 pomnij, o Jahwe, na swe miłosierdzie i na swoje łaski, są bowiem odwieczne! 7 Nie chciej pamiętać grzechów mej młodości i moich występków, ale pamiętaj o mnie według miłosierdzia Twego, przez Twoją dobroć, o Jahwe! 8 Dobry jest Jahwe i prawy, dlatego wskazuje drogę grzesznikom; 9 prowadzi pokornych drogą sprawiedliwości i uczy prostaczków swej drogi. 10 Wszelkie drogi Jahwe to dobroć i wierność dla tych, co strzegą Jego Przymierza i Jego przykazań. 11 Dla Imienia Twego, Jahwe, odpuść mi nieprawość moją, choć jest tak wielka. 12 Któryż to człowiek, co się Jahwe boi? On mu wskazuje, jaką ma obrać drogę; 13 życie upłynie mu w szczęśliwości, a potomstwo jego ziemię posiądzie. 14 Jahwe darzy przyjaźnią tych, co się Go boją, i poucza ich o swoim Przymierzu. 15 Oczy me nieustannie zwrócone są ku Jahwe, On bowiem z sideł nogi me uwolni. 16 Zwróć się do mnie i zlituj się nade mną, bom samotny i nieszczęśliwy. 17 Ulżyj utrapieniom serca mego i wyzwól mnie z mojej udręki. 18 Spójrz na mą nędzę i na moją mękę i odpuść mi wszystkie moje grzechy. 19 Zważ, jak liczni są moi wrogowie i jak gwałtowną nienawiścią pałają ku mnie. 20 Zachowaj moje życie i ocal mnie! Obym nie został zawiedziony, gdy się uciekam do Ciebie. 21 Niech mnie strzeże niewinność i prawość, bo w Tobie, Jahwe, pokładam nadzieję. 22Wybaw, o Boże, Izraela
Teologia Psalmu 25
Psalm 25 uczy, że tylko Jahwe może odpuścić grzechy człowiekowi, dlatego psalmista prosi Go o przebaczenie. Tylko On może przyjść mu z pomocą i skierować jego kroki na wytyczone przez siebie drogi. Modlitwę swoją motywuje zbawczymi dziełami Jahwe, jakich dokonał w przeszłości. Ta osobista pobożność, którą tchnie Psalm 25, jest bliska duchowi Jezusa. Jezus, chociaż nie mógł modlić się na wzór psalmisty o przebaczenie swoich grzechów — był bowiem bez grzechu — jednak nie stronił od grzeszników (por. Mt 9, 11; Mk 2, 17). Uczył o radości, jaka jest w niebie z ich nawrócenia (Łk 15, 7; l Tm l, 15). Umarł za grzeszników (Rz 5, 8) i nie wstydził się nazwać nas swoimi braćmi (Hbr 2, 11). Oprócz tej można wskazać i inne analogie, jakie zachodzą między Ps 25 a NT. Po odpuszczeniu grzechów winniśmy wieść nowe życie (Rz 6, 4), jako że słowo Boże zawarte w Piśmie świętym jest zalecane do uczenia nas sprawiedliwości (2 Tm 3, 16). Tu też mamy prośbę o pomoc Bożą, abyśmy mieli siłę iść nową drogą (l J 2, 24; Flp 2, 13).
ks. prof. Stanisław Łach
Rozpoczyna się zupełnie normalnie. Pogrążony w modlitwie, niesiony nie do końca nawet sobie znaną potrzebą, otwiera, a może lepiej wznosi swoje serce do Boga. Gdzieś w tle uporczywy obraz możliwego triumfu wrogów. Bliskość nieszczęścia wyostrza ułomności i do lęku przed wrogiem modlący dodaje ból swojej nieudolności. W pewnym momencie zadaje pytanie: „Czy mam się wstydzić modlitwy? Czy mam się wstydzić mojej małości? Czy wstyd ma zmienić mą twarz, gdy „Do ciebie wznoszę mą duszę, Jahwe, Boże mój?”. Pyta jakby w nurcie swoich i Bożych myśli. Odpowiedź ucisza wszystkie wątpliwości: „doznają wstydu ci, którzy łamią wiarę dla marności.” Po takim oczyszczeniu dogłębnie widać i grzechy młodości i brak otwartego serca i ciasny umysł. Teraz dopiero można oddychać, teraz dopiero można pragnąć: „pozwól mi, Jahwe, poznać drogi Twoje, poucz mnie o Twoich ścieżkach.”
Wiesław Gdowicz
Psalm 23
Psalm 23 (tłum. Biblia Poznańska)
JAHWE, DOBRY PASTERZ
1Psalm Dawida. Jahwe jest moim Pasterzem: nie zbraknie mi niczego.2Umieścił mnie na zielonych pastwiskach, prowadzi mnie do wód, przy których mogę odpocząć,3i pokrzepia mnie. Wiedzie mnie prawymi drogami przez wzgląd na swe Imię.4Choćby mi przyszło kroczyć w mrocznej dolinie, nie będę się lękał zła, bo Ty jesteś ze mną; Twoja laska i Twój kij pasterski dodają mi otuchy.5Zastawiasz dla mnie stół na oczach moich ciemięzców; namaszczasz głowę moją olejkiem, a puchar mój napełniony jest po brzegi.6Zaprawdę, dobroć i łaskawość towarzyszą mi przez wszystkie dni mojego życia; i będę mieszkał w Domu Jahwe po kres moich dni.
Teologia Psalmu 23
Autor wyznaje, że Jahwe jest jego pasterzem. Inne psalmy wspominają o Jahwe jako pasterzu całego narodu (78, 52; 95, 5), Ps 23 mówi o Jahwe jako pasterzu pojedynczego człowieka. Mamy tu do czynienia z przyswojeniem sobie przez jednostkę historiozbawczych doświadczeń całego narodu. Obraz Jahwe-pasterza kojarzył się z dobrocią Boga, która w pełni objawiła się w Nowym Testamencie, w Jezusie Chrystusie; powiedział On o sobie: „Ja jestem dobrym pasterzem" (J 10, 11). Psalm 23 można uznać za preludium do alegorii Janowej o dobrym pasterzu (10, 1-16), a także do wypowiedzi z kazania Jezusa na Górze o ufności: „Nie troszczcie się zbytnio o swoje życie, o to, co macie jeść i pić, ani o swoje ciało, czym się macie przyodziać. Czyż życie nie znaczy więcej niż pokarm, a ciało więcej niż odzienie" (Mt 6, 25; Łk 12, 22). Psalmista uczy ufności w Opatrzność Bożą. Pobożny winien zaufać Bogu, że go otoczy opieką. Winien być podobny do gościa, który ufa, że gospodarz dostarczy mu wszystko, aby czuł się dobrze w jego domu. Bóg jest pasterzem dla chrześcijan, wiedzie ich do wód Chrztu i do pokarmu Eucharystycznego.
ks. prof. Stanisław Łach
Wydawać by się mogło, że obraz pasterza i trzody, tak głęboko utrwalony w naszej świadomości poprzez katechezę, jest oczywisty i prosty do zrozumienia. W kontekście współczesnego świata umyka jednak istotna cecha tego pojęcia. Częściej przyjmuje się stereotypowe pojęcie pasterza jako tego, który pilnuje, a owce jako te bezwolne stado. Biblijne pojęcie pasterza zawiera dwa, ściśle ze sobą związane wymiary. Wymiary odnoszące się do władzy nad człowiekiem. Pierwszy to wymiar przewodniczenia, pasterz to ktoś prowadzący stado. A więc znający nie tylko cel do którego się zmierza, ale również mający umiejętność wyboru najlepszej drogi do niego prowadzącej. Drugi wymiar to towarzyszenie. Pasterz nie tylko wie ile jest owiec w jego stadzie, ale zna je KAŻDĄ osobiście. Tylko taka znajomość pozwala odpowiadać pasterzowi na potrzeby owiec. Połączenie tych dwóch wymiarów w jedno pokazuje niezwykłą odpowiedzialność pasterza. W Biblii pojęciem pasterza określano bardzo rzadko Jahwe. Bardziej wskazywano na Mesjasza jako Pasterza i łączono to pojęcie ze Sługą. Wypełnieniem tych pragnień jest Jezus Chrystus, Dobry Pasterz. Być może niezwykłość tego Psalmu bierze się stąd, że aby doświadczyć bycia obdarowanym, trzeba chcieć ten dar przyjąć.
Wiesław Gdowicz
Są na koniec prezbiterzy postawieni wśród świeckich, by prowadzili wszystkich do zjednoczenia w miłości, ,.miłością braterską nawzajem się miłując, w okazywaniu czci jedni drugich uprzedzając" (Rz 12, 10). Ich przeto zadaniem jest w taki sposób godzić różne poglądy, aby nikt w społeczności wiernych nie czuł się obcym. Są obrońcami wspólnego dobra, o które się troszczą w imieniu biskupa, a równocześnie gorliwymi obrońcami prawdy, by wierni nie byli ponoszeni każdym powiewem doktryny. Ich szczególnej trosce powierzeni są ci, którzy odeszli od uczęszczania do sakramentów czy nawet może i od wiary. Niech jako dobrzy pasterze nie zaniedbują ich nawiedzać.
Dekret o posłudze i życiu kapłanów 9
JAHWE, DOBRY PASTERZ
1Psalm Dawida. Jahwe jest moim Pasterzem: nie zbraknie mi niczego.2Umieścił mnie na zielonych pastwiskach, prowadzi mnie do wód, przy których mogę odpocząć,3i pokrzepia mnie. Wiedzie mnie prawymi drogami przez wzgląd na swe Imię.4Choćby mi przyszło kroczyć w mrocznej dolinie, nie będę się lękał zła, bo Ty jesteś ze mną; Twoja laska i Twój kij pasterski dodają mi otuchy.5Zastawiasz dla mnie stół na oczach moich ciemięzców; namaszczasz głowę moją olejkiem, a puchar mój napełniony jest po brzegi.6Zaprawdę, dobroć i łaskawość towarzyszą mi przez wszystkie dni mojego życia; i będę mieszkał w Domu Jahwe po kres moich dni.
Teologia Psalmu 23
Autor wyznaje, że Jahwe jest jego pasterzem. Inne psalmy wspominają o Jahwe jako pasterzu całego narodu (78, 52; 95, 5), Ps 23 mówi o Jahwe jako pasterzu pojedynczego człowieka. Mamy tu do czynienia z przyswojeniem sobie przez jednostkę historiozbawczych doświadczeń całego narodu. Obraz Jahwe-pasterza kojarzył się z dobrocią Boga, która w pełni objawiła się w Nowym Testamencie, w Jezusie Chrystusie; powiedział On o sobie: „Ja jestem dobrym pasterzem" (J 10, 11). Psalm 23 można uznać za preludium do alegorii Janowej o dobrym pasterzu (10, 1-16), a także do wypowiedzi z kazania Jezusa na Górze o ufności: „Nie troszczcie się zbytnio o swoje życie, o to, co macie jeść i pić, ani o swoje ciało, czym się macie przyodziać. Czyż życie nie znaczy więcej niż pokarm, a ciało więcej niż odzienie" (Mt 6, 25; Łk 12, 22). Psalmista uczy ufności w Opatrzność Bożą. Pobożny winien zaufać Bogu, że go otoczy opieką. Winien być podobny do gościa, który ufa, że gospodarz dostarczy mu wszystko, aby czuł się dobrze w jego domu. Bóg jest pasterzem dla chrześcijan, wiedzie ich do wód Chrztu i do pokarmu Eucharystycznego.
ks. prof. Stanisław Łach
Wydawać by się mogło, że obraz pasterza i trzody, tak głęboko utrwalony w naszej świadomości poprzez katechezę, jest oczywisty i prosty do zrozumienia. W kontekście współczesnego świata umyka jednak istotna cecha tego pojęcia. Częściej przyjmuje się stereotypowe pojęcie pasterza jako tego, który pilnuje, a owce jako te bezwolne stado. Biblijne pojęcie pasterza zawiera dwa, ściśle ze sobą związane wymiary. Wymiary odnoszące się do władzy nad człowiekiem. Pierwszy to wymiar przewodniczenia, pasterz to ktoś prowadzący stado. A więc znający nie tylko cel do którego się zmierza, ale również mający umiejętność wyboru najlepszej drogi do niego prowadzącej. Drugi wymiar to towarzyszenie. Pasterz nie tylko wie ile jest owiec w jego stadzie, ale zna je KAŻDĄ osobiście. Tylko taka znajomość pozwala odpowiadać pasterzowi na potrzeby owiec. Połączenie tych dwóch wymiarów w jedno pokazuje niezwykłą odpowiedzialność pasterza. W Biblii pojęciem pasterza określano bardzo rzadko Jahwe. Bardziej wskazywano na Mesjasza jako Pasterza i łączono to pojęcie ze Sługą. Wypełnieniem tych pragnień jest Jezus Chrystus, Dobry Pasterz. Być może niezwykłość tego Psalmu bierze się stąd, że aby doświadczyć bycia obdarowanym, trzeba chcieć ten dar przyjąć.
Wiesław Gdowicz
Są na koniec prezbiterzy postawieni wśród świeckich, by prowadzili wszystkich do zjednoczenia w miłości, ,.miłością braterską nawzajem się miłując, w okazywaniu czci jedni drugich uprzedzając" (Rz 12, 10). Ich przeto zadaniem jest w taki sposób godzić różne poglądy, aby nikt w społeczności wiernych nie czuł się obcym. Są obrońcami wspólnego dobra, o które się troszczą w imieniu biskupa, a równocześnie gorliwymi obrońcami prawdy, by wierni nie byli ponoszeni każdym powiewem doktryny. Ich szczególnej trosce powierzeni są ci, którzy odeszli od uczęszczania do sakramentów czy nawet może i od wiary. Niech jako dobrzy pasterze nie zaniedbują ich nawiedzać.
Dekret o posłudze i życiu kapłanów 9
Psalm 21
Psalm 21 (tłum. Biblia Poznańska)
PIEŚŃ DZIĘKCZYNNA ZA ŁASKI OKAZANE KRÓLOWI
1[Uwaga] dla kierownika chóru: Psalm Dawida.2Jahwe! Król raduje się Twą potęgą, o jakże bardzo się weseli z Twojej pomocy!3Wypełniłeś pragnienia jego serca i nie wzgardziłeś prośbą jego ust.4Zaprawdę, uprzedziłeś go najwyższym błogosławieństwem, włożyłeś mu na głowę szczerozłotą koronę.5Prosił Cię o życie — i dałeś mu je: dni długotrwałe na wieczne czasy.6Wielka jest chwała jego dzięki Twojej pomocy, otoczyłeś go blaskiem i majestatem.7Zaprawdę, sprawiłeś, że stał się błogosławieństwem nigdy nieustającym, napełniasz go radością przed Twoim obliczem.8Król bowiem w Jahwe nadzieję położył i z łaski Najwyższego nigdy się nie zachwieje.9Dosięgniesz swym ramieniem wszystkich Twoich wrogów, prawica Twa dosięgnie tych, co żywią nienawiść ku Tobie.10Sprawisz, że staną się jako piec ognisty, gdy zwrócisz [ku nim] zagniewane oblicze. Jahwe zniszczy ich w swym gniewie i strawi ich ogień.11Wytracisz ich potomstwo z powierzchni ziemi i ród ich — spośród synów człowieczych.12Chociaż gotują zło przeciwko Tobie i knują zdradliwe zamysły, niczego nie osiągną;13Ty ich do ucieczki przymusisz i łuk swój prosto w ich twarze wymierzysz.14Powstań, Jahwe, w [całej] swej potędze! Będziemy opiewać i wysławiać moc Twoją.
Teologia Psalmu 21
Psalm 21 wypowiada o królu z rodu Dawida szereg ważnych stwierdzeń. Żyje on blisko Jahwe i pod Jego opieką. Jego modlitwy Jahwe wysłuchuje. Użycza mu swoich błogosławieństw, daje życie bez końca i blask oraz dostojeństwo. Wszystkie te łaski ma król od Jahwe, dzięki Jego dobroci, gdyż położył w Nim swoją nadzieję. Król pokona wszystkich wrogów, gdyż lud za niego składa z ufnością modlitwę na ręce Boże. Swoją ufność w Jahwe pokłada lud nie tyle pod wpływem jakiejś wschodniej ideologii królewskiej, ile pod wpływem 2 Sm 7. Król tedy z Psalm 21 jest obrazem Chrystusa, syna Dawida. On to przebywanie z Ojcem uważał za swoją radość (por. Łk 10, 21; J 15, 11). Jego czyny zbawienne zgotowały Mu powstanie z martwych, czyli władzę nad śmiercią (Rz 6, 9). On był „chwałą i czcią ukoronowany za cierpienia śmierci, iż z łaski Bożej za wszystkich zaznał śmierci" (Hbr 2, 9). Chrystus jest tym, w którym błogosławione są wszystkie narody ziemi (Rdz 12, 3; 22, 18), On bowiem wg Ga 3, 14 stał się obiecanym błogosławieństwem wszystkich narodów. Kto się zaś Chrystusowi sprzeciwi, ten nie uniknie potępiającego sądu (Ap l, 12-20).·
ks. prof. Stanisław Łach
Podobieństwo tego Psalmu do poprzedniego jest widoczne; nie jest jednak rzeczą pewną, czy jest z nim ściśle związany. Treść jego pozwala określić go jako pieśń dziękczynną, choć nie ma w nim właściwie ani jednego słowa wyrażającego dziękczynienie. Nic jednak nie wskazuje wyraźnie na to, że jest on modlitwą dziękczynną po zwycięstwie nad nieprzyjaciółmi, jak to niektórzy przyjmują. Dość ogólnikowa treść każe raczej przypuszczać, że Psalm przeznaczony był do użytku w czasie obrzędu liturgicznego, którego celem było wyrażenie Bogu wdzięczności za szczególną opiekę, jaką zawsze otaczał króla, oraz łaski, jakimi go darzył. O nich to mówi pierwsza część Psalmu (w. 2-8). Niełatwo rozstrzygnąć, czy słowa części drugiej (w. 9-13) skierowane są do Boga, czy do króla. Bardziej prawdopodobne wydaje się, że odnoszą się one do Jahwe; to On pokona swych wrogów, którzy są także wrogami króla. Za przypuszczeniem tym przemawia w. 10 jak i dodana na końcu prośba (w. 14).
komentarz Biblia Poznańska
Psalm ten opiewa na modlitwie skierowanej do Ojca najpierw wcielenie Syna Bożego (2-3); potem Jego chwałę otrzymaną od Ojca jako uwieńczenie dzieła stwórczego (4-8); wreszcie zwraca się ku samemu Chrystusowi i życzy, by się spełniło w dzień Sądu to wszystko, co było zapowiedziane (9-14).
św. Beda
PIEŚŃ DZIĘKCZYNNA ZA ŁASKI OKAZANE KRÓLOWI
1[Uwaga] dla kierownika chóru: Psalm Dawida.2Jahwe! Król raduje się Twą potęgą, o jakże bardzo się weseli z Twojej pomocy!3Wypełniłeś pragnienia jego serca i nie wzgardziłeś prośbą jego ust.4Zaprawdę, uprzedziłeś go najwyższym błogosławieństwem, włożyłeś mu na głowę szczerozłotą koronę.5Prosił Cię o życie — i dałeś mu je: dni długotrwałe na wieczne czasy.6Wielka jest chwała jego dzięki Twojej pomocy, otoczyłeś go blaskiem i majestatem.7Zaprawdę, sprawiłeś, że stał się błogosławieństwem nigdy nieustającym, napełniasz go radością przed Twoim obliczem.8Król bowiem w Jahwe nadzieję położył i z łaski Najwyższego nigdy się nie zachwieje.9Dosięgniesz swym ramieniem wszystkich Twoich wrogów, prawica Twa dosięgnie tych, co żywią nienawiść ku Tobie.10Sprawisz, że staną się jako piec ognisty, gdy zwrócisz [ku nim] zagniewane oblicze. Jahwe zniszczy ich w swym gniewie i strawi ich ogień.11Wytracisz ich potomstwo z powierzchni ziemi i ród ich — spośród synów człowieczych.12Chociaż gotują zło przeciwko Tobie i knują zdradliwe zamysły, niczego nie osiągną;13Ty ich do ucieczki przymusisz i łuk swój prosto w ich twarze wymierzysz.14Powstań, Jahwe, w [całej] swej potędze! Będziemy opiewać i wysławiać moc Twoją.
Teologia Psalmu 21
Psalm 21 wypowiada o królu z rodu Dawida szereg ważnych stwierdzeń. Żyje on blisko Jahwe i pod Jego opieką. Jego modlitwy Jahwe wysłuchuje. Użycza mu swoich błogosławieństw, daje życie bez końca i blask oraz dostojeństwo. Wszystkie te łaski ma król od Jahwe, dzięki Jego dobroci, gdyż położył w Nim swoją nadzieję. Król pokona wszystkich wrogów, gdyż lud za niego składa z ufnością modlitwę na ręce Boże. Swoją ufność w Jahwe pokłada lud nie tyle pod wpływem jakiejś wschodniej ideologii królewskiej, ile pod wpływem 2 Sm 7. Król tedy z Psalm 21 jest obrazem Chrystusa, syna Dawida. On to przebywanie z Ojcem uważał za swoją radość (por. Łk 10, 21; J 15, 11). Jego czyny zbawienne zgotowały Mu powstanie z martwych, czyli władzę nad śmiercią (Rz 6, 9). On był „chwałą i czcią ukoronowany za cierpienia śmierci, iż z łaski Bożej za wszystkich zaznał śmierci" (Hbr 2, 9). Chrystus jest tym, w którym błogosławione są wszystkie narody ziemi (Rdz 12, 3; 22, 18), On bowiem wg Ga 3, 14 stał się obiecanym błogosławieństwem wszystkich narodów. Kto się zaś Chrystusowi sprzeciwi, ten nie uniknie potępiającego sądu (Ap l, 12-20).·
ks. prof. Stanisław Łach
Podobieństwo tego Psalmu do poprzedniego jest widoczne; nie jest jednak rzeczą pewną, czy jest z nim ściśle związany. Treść jego pozwala określić go jako pieśń dziękczynną, choć nie ma w nim właściwie ani jednego słowa wyrażającego dziękczynienie. Nic jednak nie wskazuje wyraźnie na to, że jest on modlitwą dziękczynną po zwycięstwie nad nieprzyjaciółmi, jak to niektórzy przyjmują. Dość ogólnikowa treść każe raczej przypuszczać, że Psalm przeznaczony był do użytku w czasie obrzędu liturgicznego, którego celem było wyrażenie Bogu wdzięczności za szczególną opiekę, jaką zawsze otaczał króla, oraz łaski, jakimi go darzył. O nich to mówi pierwsza część Psalmu (w. 2-8). Niełatwo rozstrzygnąć, czy słowa części drugiej (w. 9-13) skierowane są do Boga, czy do króla. Bardziej prawdopodobne wydaje się, że odnoszą się one do Jahwe; to On pokona swych wrogów, którzy są także wrogami króla. Za przypuszczeniem tym przemawia w. 10 jak i dodana na końcu prośba (w. 14).
komentarz Biblia Poznańska
Psalm ten opiewa na modlitwie skierowanej do Ojca najpierw wcielenie Syna Bożego (2-3); potem Jego chwałę otrzymaną od Ojca jako uwieńczenie dzieła stwórczego (4-8); wreszcie zwraca się ku samemu Chrystusowi i życzy, by się spełniło w dzień Sądu to wszystko, co było zapowiedziane (9-14).
św. Beda
Psalm 20
Psalm 20 (tłum. Biblia Poznańska)
MODLITWA ZA KRÓLA
1[Uwaga] dla kierownika chóru: Psalm Dawida. 2Niech Jahwe cię wysłucha w dzień utrapienia, niech będzie ci obroną Imię Boga Jakuba! 3Oby ci zesłał pomoc ze Świątyni i był twoim wsparciem z Syjonu! 4Niech wspomni na wszystkie twoje ofiary i niech Mu miłe będzie twoje całopalenie. 5Niech ci użyczy, czego serce twoje pragnie, i niechaj spełni wszystkie twoje zamierzenia! 6Obyśmy mogli święcić twoje zwycięstwo i wznieść chorągwie w Imię Boga naszego! Niech Jahwe wypełni wszystkie twoje prośby! 7Teraz wiem, że Jahwe użyczy zwycięstwa swemu pomazańcowi, że go wysłucha z nieba, świętej swej siedziby, wspierając mocą swej zbawczej prawicy. 8Jedni siłę w wozach bojowych [upatrują], inni w rumakach, my zaś silni jesteśmy Imieniem Jahwe, Boga naszego. 9Tamci załamują się i upadają, my zaś stoimy mocno i trwamy nieugięcie. 10Jahwe, użycz zwycięstwa królowi, wysłuchaj nas w dniu, w którym Ciebie wzywamy!
Teologia Psalmu 20
Chociaż w Psalmie 20 występuje wyraz meśiah, to jednak psalm ów nie jest utworem bezpośrednio mesjańskim. Przedstawia on wyłącznie jakiegoś króla historycznego z rodu Dawida, ale już przez to samo rzuca pewne światło na przyszłego króla z dynastii Dawidowej, czyli jest pośrednio mesjańskim. Szczególnie w czasie niewoli i po niewoli, gdy Izrael nie miał króla w Jerozolimie i gdy był prześladowany, odmawiając Ps 20 zwracał oczy na obiecanego „Dawida" i na „przyszłe wybawienie". Toteż nowo-testamentalna społeczność bez jakiejś arbitralnej zmiany znaczenia tej modlitwy mogła odnieść królewskiego bohatera tego psalmu do Chrystusa (tj. Pomazańca par excellence; por. J l, 41). Według l Kor 15, 24 nn. Chrystusowi w Jego niebieskiej egzystencji zostało wszystko podporządkowane, gdyż Ojciec dał Mu wszelkie królowanie. W takiej perspektywie Ps 20 otrzymał nowe wymiary, gdyż kieruje nas do chwały i do walki, jaką Jezus stoczył ze swoimi nieprzyjaciółmi. Jak zaś Bóg dał Jezusowi odnieść zwycięstwo w tej walce, tak je da odnieść i nam, którzy do Niego należymy jako Jego lud. Możemy odnieść to zwycięstwo tylko przez Pana naszego Jezusa Chrystusa (l Kor 15, 37). Przeto nie możemy się chwiać, gdyż wiemy, komuśmy zaufali.
ks. prof. Stanisław Łach
Przy pierwszej lekturze tego Psalmu wydaje się, że jego treść została osnuta wokół problemu Imienia Bożego. Takie skojarzenia narzuca wiersz 2, 6 czy 8. Dopiero uważne czytanie odsłania pewną właściwość utworu, która może być początkiem medytacji nad treścią całego Psalmu 20. W wierszu 7 użyto słów „teraz wiem” w innych tłumaczeniach – „Teraześmy poznali...” (Biblia Gdańska), „A ja jestem pewien...” (Biblia bp. Romaniuka) czy „Terazem poznał, iż...” (Jakub Wujek). Pojęcia użyte tutaj występują w czasie teraźniejszym, podczas gdy pozostałe – przed wierszem 7 w czasie przyszłym. Pozostaje postawić pytanie: „Skąd autor czerpie swoją pewność, która pozwala mu mówić TERAZ WIEM?” Niezależnie od odpowiedzi na to pytanie wiersz 7 staje się czymś w rodzaju szczytu do którego wspinamy się od początku Psalmu i z którego schodzimy przy końcu. Teraz wiem – to deklaracja posiadania jakiejś wiedzy i stwierdzeniem końca jej nabycia. Poprzedzające wiersze nie mówią nic jednak o zdobywaniu jakieś wiedzy. Jest to rodzaj listy próśb, które są ułożone w określony sposób. Spróbujmy zestawić w pary pojęcia występujące w pierwszych wierszach: para pierwsza: cię wysłucha (ucho) – będzie ci obroną (trzeba wypowiedzieć czyli usta); para druga: zesłał pomoc ze świątyni – był twoim wsparciem; para trzecia: wspomni na twoje ofiary (złożoną dal uproszenia zwycięstwa) – miłe będzie twoje całopalenie (tzn. przyjęte z upodobaniem); para czwarta: czego serce twoje pragnie - spełni wszystkie twoje zamierzenia. Ks Antoni Tronina w swoim tłumaczeniu psałterza z języka greckiego przedstawia wiersz 7 w ten sposób: „Teraz poznałem. Że Pan ocalił pomazańca swego, wysłucha go ze swego świętego nieba w zbawczej swej prawicy” i dodaje do całego Psalmu komentarz św. Bedy: Psalmista modli się za Kościół dotknięty prześladowaniami świata, aby było mu dane przyjąć Chrystusa (2-4), potem błaga Bożą wszechmoc o utrwalenie wiary i zapowiada wiernym wywyższenie nie mocą światową, lecz Bożą potęgą (5-10).
Wiesław Gdowicz
MODLITWA ZA KRÓLA
1[Uwaga] dla kierownika chóru: Psalm Dawida. 2Niech Jahwe cię wysłucha w dzień utrapienia, niech będzie ci obroną Imię Boga Jakuba! 3Oby ci zesłał pomoc ze Świątyni i był twoim wsparciem z Syjonu! 4Niech wspomni na wszystkie twoje ofiary i niech Mu miłe będzie twoje całopalenie. 5Niech ci użyczy, czego serce twoje pragnie, i niechaj spełni wszystkie twoje zamierzenia! 6Obyśmy mogli święcić twoje zwycięstwo i wznieść chorągwie w Imię Boga naszego! Niech Jahwe wypełni wszystkie twoje prośby! 7Teraz wiem, że Jahwe użyczy zwycięstwa swemu pomazańcowi, że go wysłucha z nieba, świętej swej siedziby, wspierając mocą swej zbawczej prawicy. 8Jedni siłę w wozach bojowych [upatrują], inni w rumakach, my zaś silni jesteśmy Imieniem Jahwe, Boga naszego. 9Tamci załamują się i upadają, my zaś stoimy mocno i trwamy nieugięcie. 10Jahwe, użycz zwycięstwa królowi, wysłuchaj nas w dniu, w którym Ciebie wzywamy!
Teologia Psalmu 20
Chociaż w Psalmie 20 występuje wyraz meśiah, to jednak psalm ów nie jest utworem bezpośrednio mesjańskim. Przedstawia on wyłącznie jakiegoś króla historycznego z rodu Dawida, ale już przez to samo rzuca pewne światło na przyszłego króla z dynastii Dawidowej, czyli jest pośrednio mesjańskim. Szczególnie w czasie niewoli i po niewoli, gdy Izrael nie miał króla w Jerozolimie i gdy był prześladowany, odmawiając Ps 20 zwracał oczy na obiecanego „Dawida" i na „przyszłe wybawienie". Toteż nowo-testamentalna społeczność bez jakiejś arbitralnej zmiany znaczenia tej modlitwy mogła odnieść królewskiego bohatera tego psalmu do Chrystusa (tj. Pomazańca par excellence; por. J l, 41). Według l Kor 15, 24 nn. Chrystusowi w Jego niebieskiej egzystencji zostało wszystko podporządkowane, gdyż Ojciec dał Mu wszelkie królowanie. W takiej perspektywie Ps 20 otrzymał nowe wymiary, gdyż kieruje nas do chwały i do walki, jaką Jezus stoczył ze swoimi nieprzyjaciółmi. Jak zaś Bóg dał Jezusowi odnieść zwycięstwo w tej walce, tak je da odnieść i nam, którzy do Niego należymy jako Jego lud. Możemy odnieść to zwycięstwo tylko przez Pana naszego Jezusa Chrystusa (l Kor 15, 37). Przeto nie możemy się chwiać, gdyż wiemy, komuśmy zaufali.
ks. prof. Stanisław Łach
Przy pierwszej lekturze tego Psalmu wydaje się, że jego treść została osnuta wokół problemu Imienia Bożego. Takie skojarzenia narzuca wiersz 2, 6 czy 8. Dopiero uważne czytanie odsłania pewną właściwość utworu, która może być początkiem medytacji nad treścią całego Psalmu 20. W wierszu 7 użyto słów „teraz wiem” w innych tłumaczeniach – „Teraześmy poznali...” (Biblia Gdańska), „A ja jestem pewien...” (Biblia bp. Romaniuka) czy „Terazem poznał, iż...” (Jakub Wujek). Pojęcia użyte tutaj występują w czasie teraźniejszym, podczas gdy pozostałe – przed wierszem 7 w czasie przyszłym. Pozostaje postawić pytanie: „Skąd autor czerpie swoją pewność, która pozwala mu mówić TERAZ WIEM?” Niezależnie od odpowiedzi na to pytanie wiersz 7 staje się czymś w rodzaju szczytu do którego wspinamy się od początku Psalmu i z którego schodzimy przy końcu. Teraz wiem – to deklaracja posiadania jakiejś wiedzy i stwierdzeniem końca jej nabycia. Poprzedzające wiersze nie mówią nic jednak o zdobywaniu jakieś wiedzy. Jest to rodzaj listy próśb, które są ułożone w określony sposób. Spróbujmy zestawić w pary pojęcia występujące w pierwszych wierszach: para pierwsza: cię wysłucha (ucho) – będzie ci obroną (trzeba wypowiedzieć czyli usta); para druga: zesłał pomoc ze świątyni – był twoim wsparciem; para trzecia: wspomni na twoje ofiary (złożoną dal uproszenia zwycięstwa) – miłe będzie twoje całopalenie (tzn. przyjęte z upodobaniem); para czwarta: czego serce twoje pragnie - spełni wszystkie twoje zamierzenia. Ks Antoni Tronina w swoim tłumaczeniu psałterza z języka greckiego przedstawia wiersz 7 w ten sposób: „Teraz poznałem. Że Pan ocalił pomazańca swego, wysłucha go ze swego świętego nieba w zbawczej swej prawicy” i dodaje do całego Psalmu komentarz św. Bedy: Psalmista modli się za Kościół dotknięty prześladowaniami świata, aby było mu dane przyjąć Chrystusa (2-4), potem błaga Bożą wszechmoc o utrwalenie wiary i zapowiada wiernym wywyższenie nie mocą światową, lecz Bożą potęgą (5-10).
Wiesław Gdowicz
Psalm 17
Psalm 17 (tłum. Biblia Poznańska)
MODLITWA NIEWINNIE PRZEŚLADOWANEGO
1Modlitwa Dawida. Wysłuchaj, o Jahwe, słusznej sprawy, zważ na me wołanie, nakłoń ucha do mojej prośby płynącej z nieobłudnych warg! 2Od Ciebie niech wyjdzie wyrok w mojej sprawie, oczy Twe widzą, co prawe. 3Możesz badać me serce, nawiedzać mnie nocą, możesz mnie poddać próbie ognia — nie znajdziesz we mnie żadnej nieprawości. Nie zgrzeszyłem ustami, 4jak to zazwyczaj czynią ludzie; posłuszny Twoim słowom wystrzegałem się drogi gwałtu. 5Kroki moje pilnowały zawsze Twoich ścieżek, nogi moje nie zachwiały się nigdy. 6Do Ciebie więc wołam, wszak Ty mnie wysłuchasz, o Boże! Nakłoń ku mnie ucha, usłysz moje słowa! 7Okaż [mi] swe przedziwne miłosierdzie, Wybawicielu tych, którzy przed swymi wrogami chronią się ufnie pod Twoją prawicę! 8Strzeż mnie jak źrenicy oka, ukryj mnie w cieniu swych skrzydeł 9przed bezbożnikami, którzy mnie uciskają, przed śmiertelnymi wrogami, którzy zewsząd przeciw mnie powstają. 10Nieczułe ich serca zamknięte są [na litość], z ich ust padają słowa zuchwałe. 11Nastają na mnie, już mnie obstąpili, wodzą za mną oczami, by mnie powalić na ziemię. 12Podobni są do lwa żądnego krwawej zdobyczy, do lwiego szczenięcia zaczajonego w gęstwinie. 13Powstań, Jahwe, wystąp przeciwko niemu i powal go! Niech miecz Twój wybawi życie moje od bezbożnika, 14a ramię Twe, o Jahwe — od ludzi, od ludzi tego świata, których udziałem jest [obecne] życie, a których brzuchy napełniasz Twymi dostatkami. Nasycą się [nimi] ich synowie, a to, co będzie zbywało, dzieciom swym pozostawią. 15Ja zaś, w mej sprawiedliwości, oglądać będę Twoje oblicze; gdy się przebudzę, sycić się będę Twoim widokiem.
Teologia Psalmu 17
Myślą przewodnią Psalmu 17 jest wiara psalmisty, że po prześladowaniu przez bezbożnych współbraci, którzy zostaną ukarani, on sam będzie oglądał Boga. Choćbyśmy nawet, za niektórymi komentatorami, zacieśnili to oglądanie do wizji jaką miał Izajasz (6,1nn) to jednak w perspektywie Nowego Testamentu oznacza ona ostateczne szczęście człowieka czekające po zmartwychwstaniu, kiedy według Ap 22,9 słudzy Pańscy „będą oglądać Jego oblicza”.
ks. prof. Stanisław Łach
Komu zaufać? Pytanie pojawia się nie tylko wtedy, gdy podejmujemy zadania związane z jakimś niebezpieczeństwem, ale również wtedy, gdy nie chcemy, aby paraliżowało nas przygnębienie i możliwe było wytrwanie w nadziei. To pytanie pojawia się przed człowiekiem od samego początku istnienia i od samego początku istnienia człowiek otrzymuje na nie odpowiedź. Tą odpowiedź daje Bóg. Postać Abrahama jest tu jak najbardziej na miejscu. Człowiek, który dokonał wyboru i zaufał Bogu. Podobnych postaci w Biblii jest wiele, chociażby Judyta, która dała przykład bezwarunkowego zaufania, czy Zuzanna, bezbronna wobec śmiertelnego zagrożenia od niesłusznie ją oskarżających starców, zaufała całym sercem Bogu. Omawiany Psalm 17 jest przesiąknięty podobnym zaufaniem. Nie jest ono możliwe bez pokory. Można powiedzieć, że ufność Bogu jest tym większa im jest bardziej pokorna. Pokora to widzenie spraw takimi jakie one są. To bycie w prawdzie. Pewnie dlatego niektóre tłumaczenia ostatniego wersetu tego Psalmu mówią o przebudzeniu: „A ja w sprawiedliwości oglądać będę Twoje oblicze i sycić się będę Twoją postacią w czas przebudzenia.
Wiesław Gdowicz
Jezus nie wzywał do tradycyjnie pojmowanego uniżania siebie, a jedynie do nie kwestionowania szacunku innych („Mt 23:12 Kto się wywyższa, będzie poniżony, a kto się poniża, będzie wywyższony.”, „Łk 14:11 Każdy bowiem, kto się wywyższa, będzie poniżony, a kto się poniża, będzie wywyższony.”, „Łk 18:14 Powiadam wam: Ten odszedł do domu usprawiedliwiony, nie tamten. Każdy bowiem, kto się wywyższa, będzie poniżony, a kto się uniża, będzie wywyższony.”) , postępując tak jakby było się dzieckiem, które nie ma władzy, by to uczynić („Mt 18:4 Kto się więc uniży jak to dziecko, ten jest największy w królestwie niebieskim.). Taka postawa pokory zasługuje na pochwałę (Ef 4:2 z całą pokorą i cichością, z cierpliwością, znosząc siebie nawzajem w miłości.: Kol 3:12 Jako więc wybrańcy Boży - święci i umiłowani - obleczcie się w serdeczne miłosierdzie, dobroć, pokorę, cichość, cierpliwość.).
MODLITWA NIEWINNIE PRZEŚLADOWANEGO
1Modlitwa Dawida. Wysłuchaj, o Jahwe, słusznej sprawy, zważ na me wołanie, nakłoń ucha do mojej prośby płynącej z nieobłudnych warg! 2Od Ciebie niech wyjdzie wyrok w mojej sprawie, oczy Twe widzą, co prawe. 3Możesz badać me serce, nawiedzać mnie nocą, możesz mnie poddać próbie ognia — nie znajdziesz we mnie żadnej nieprawości. Nie zgrzeszyłem ustami, 4jak to zazwyczaj czynią ludzie; posłuszny Twoim słowom wystrzegałem się drogi gwałtu. 5Kroki moje pilnowały zawsze Twoich ścieżek, nogi moje nie zachwiały się nigdy. 6Do Ciebie więc wołam, wszak Ty mnie wysłuchasz, o Boże! Nakłoń ku mnie ucha, usłysz moje słowa! 7Okaż [mi] swe przedziwne miłosierdzie, Wybawicielu tych, którzy przed swymi wrogami chronią się ufnie pod Twoją prawicę! 8Strzeż mnie jak źrenicy oka, ukryj mnie w cieniu swych skrzydeł 9przed bezbożnikami, którzy mnie uciskają, przed śmiertelnymi wrogami, którzy zewsząd przeciw mnie powstają. 10Nieczułe ich serca zamknięte są [na litość], z ich ust padają słowa zuchwałe. 11Nastają na mnie, już mnie obstąpili, wodzą za mną oczami, by mnie powalić na ziemię. 12Podobni są do lwa żądnego krwawej zdobyczy, do lwiego szczenięcia zaczajonego w gęstwinie. 13Powstań, Jahwe, wystąp przeciwko niemu i powal go! Niech miecz Twój wybawi życie moje od bezbożnika, 14a ramię Twe, o Jahwe — od ludzi, od ludzi tego świata, których udziałem jest [obecne] życie, a których brzuchy napełniasz Twymi dostatkami. Nasycą się [nimi] ich synowie, a to, co będzie zbywało, dzieciom swym pozostawią. 15Ja zaś, w mej sprawiedliwości, oglądać będę Twoje oblicze; gdy się przebudzę, sycić się będę Twoim widokiem.
Teologia Psalmu 17
Myślą przewodnią Psalmu 17 jest wiara psalmisty, że po prześladowaniu przez bezbożnych współbraci, którzy zostaną ukarani, on sam będzie oglądał Boga. Choćbyśmy nawet, za niektórymi komentatorami, zacieśnili to oglądanie do wizji jaką miał Izajasz (6,1nn) to jednak w perspektywie Nowego Testamentu oznacza ona ostateczne szczęście człowieka czekające po zmartwychwstaniu, kiedy według Ap 22,9 słudzy Pańscy „będą oglądać Jego oblicza”.
ks. prof. Stanisław Łach
Komu zaufać? Pytanie pojawia się nie tylko wtedy, gdy podejmujemy zadania związane z jakimś niebezpieczeństwem, ale również wtedy, gdy nie chcemy, aby paraliżowało nas przygnębienie i możliwe było wytrwanie w nadziei. To pytanie pojawia się przed człowiekiem od samego początku istnienia i od samego początku istnienia człowiek otrzymuje na nie odpowiedź. Tą odpowiedź daje Bóg. Postać Abrahama jest tu jak najbardziej na miejscu. Człowiek, który dokonał wyboru i zaufał Bogu. Podobnych postaci w Biblii jest wiele, chociażby Judyta, która dała przykład bezwarunkowego zaufania, czy Zuzanna, bezbronna wobec śmiertelnego zagrożenia od niesłusznie ją oskarżających starców, zaufała całym sercem Bogu. Omawiany Psalm 17 jest przesiąknięty podobnym zaufaniem. Nie jest ono możliwe bez pokory. Można powiedzieć, że ufność Bogu jest tym większa im jest bardziej pokorna. Pokora to widzenie spraw takimi jakie one są. To bycie w prawdzie. Pewnie dlatego niektóre tłumaczenia ostatniego wersetu tego Psalmu mówią o przebudzeniu: „A ja w sprawiedliwości oglądać będę Twoje oblicze i sycić się będę Twoją postacią w czas przebudzenia.
Wiesław Gdowicz
Jezus nie wzywał do tradycyjnie pojmowanego uniżania siebie, a jedynie do nie kwestionowania szacunku innych („Mt 23:12 Kto się wywyższa, będzie poniżony, a kto się poniża, będzie wywyższony.”, „Łk 14:11 Każdy bowiem, kto się wywyższa, będzie poniżony, a kto się poniża, będzie wywyższony.”, „Łk 18:14 Powiadam wam: Ten odszedł do domu usprawiedliwiony, nie tamten. Każdy bowiem, kto się wywyższa, będzie poniżony, a kto się uniża, będzie wywyższony.”) , postępując tak jakby było się dzieckiem, które nie ma władzy, by to uczynić („Mt 18:4 Kto się więc uniży jak to dziecko, ten jest największy w królestwie niebieskim.). Taka postawa pokory zasługuje na pochwałę (Ef 4:2 z całą pokorą i cichością, z cierpliwością, znosząc siebie nawzajem w miłości.: Kol 3:12 Jako więc wybrańcy Boży - święci i umiłowani - obleczcie się w serdeczne miłosierdzie, dobroć, pokorę, cichość, cierpliwość.).
Psalm 12
Psalm 12 (tłum. Biblia Poznańska)
PRZECIWKO KŁAMSTWU I OBŁUDZIE
1 [Uwaga] dla kierownika chóru: w oktawie; Psalm Dawida.2 Pośpiesz z pomocą, Jahwe, bo nie ma już pobożnych, zanikła wierność pośród synów człowieczych.3 Okłamują się wzajemnie, pochlebstwa mają na ustach, a obłudę w sercu.4 Oby Jahwe wyniszczył wszelkie wargi przewrotne i wszelki język zuchwały,5 tych, co się chełpią: „Język jest naszą potęgą; pomocą — wargi nasze. Któż nas przemoże?”6 „Wobec ucisku nędznych i jęku ubogich teraz powstanę — mówi Jahwe — by przynieść im wybawienie, którego tak pragną.”7 Słowa Jahwe to słowa czyste, srebro wytopione w tyglu, po siedmiokroć oczyszczone z żużla.8 Ty ich dotrzymasz, Jahwe, Ty nas na zawsze uchronisz od tego plemienia,9 choć nikczemnicy krążą wszędzie i podłość się panoszy pośród synów człowieczych.
Teologia Psalmu 12
Psalm 12 podkreśla moc obietnicy Bożej. Chroni ona człowieka prześladowanego od rozpaczy, każąc mu zwrócić się do Boga o pomoc. Ona jest podstawą jego ufności i pokoju w życiu. Wszelkie pogróżki nieprzyjaciół są fałszywe, zapewnienie zaś pomocy przez Boga jest prawdą, która się zrealizuje. Ta nauka w szczególniejszy sposób została podkreślona w Nowym Testamencie i poręczona przez Boga w uwielbieniu Jezusa.
ks. prof. Stanisław Łach
Hans Georg Gadamer w artykule "Cóż to jest prawda" zastanawiając się czy pytanie Piłata w kontekście poszukiwania prawdy dzisiaj jest ważne, przywołuje innego wielkiego filozofa Martina Heideggera. Otóż Heidegger poszukując znaczenia greckiego słowa - odpowiednika prawdy czyli alletheii, dokonał bardzo ważnego odkrycia. Okazało się bowiem, że aletheia to "nieskrytość". Analizując głębiej to znaczenie odkrył, że aby prawda była dostrzeżona, trzeba ją silą wydobywać z nieskrytości i niejawności. "Natura lubi się ukrywać" słowa Heraklita, starożytnego greckiego filozofa jakby potwierdzały to co mówił Heidegger. Rzeczy ze swojej natury trzymają się w ukryciu. Aby poznać o nich prawdę trzeba ją wyrywać. Ciekawe jest to użycie słowa "wyrywać" - nie odkrywać, lecz wyrywać. Tak jakby prawda domagała się nie tylko siły, ale również gwałtowności. Jawność więc to istotna cecha mowy, która chce być prawdziwa. "Zbaw mię Panie, bo ustał święty, bo umniejszyły się prawdy wśród synów ludzkich." To tłumaczenie pierwszego wiersza dokonane przez Wujka. Prawda nie jest ceniona, czyli ceniona jest niejawność, skrytość, kłamstwo. Grecy - dalej naucza Heidegger - wiedzieli, że mowa ludzka jest po to, by ujawniać to co skryte w rzeczach. Mowa to inaczej logos. Istnieje specjalny rodzaj wypowiedzi - logosu, który nazywa się apophanasis czyli to co logicy nazywają sądem. Jedynym zadaniem apophanasis - sądu jest bycie prawdziwym. Według Arystotelesa - sąd jest prawdziwy, gdy podaje razem to co w rzeczywistości jest razem, jest fałszywy, gdy podaje razem to co jest w rzeczywistości jest rozłączone. Mam wrażenie, że Psalm 12 jest opisem zmagania się człowieka z doświadczeniem mowy. Psalmista doznaje bezpośrednich skutków tego co filozofowie stwierdzali w swoich badaniach. Chyba tylko ci, którzy wierzą w nieskrytość i niejawność mogą powiedzieć – i tu również Wujek – „Pokażemy moc języka naszego, usta nasze z nami są, któż panem naszym jest”. Pewnie dlatego psalmista ocenia mowę nie w świetle wywodów filozofów, lecz w obliczu Słowa Pańskiego – „Słowa Pańskie słowa czyste, srebro w ogniu doświadczone, wypróbowane z ziemi, siedmiokroć przeczyszczone”. Tylko wiara w tak rozumiane Słowo Boga pozwala psalmiście na powiedzenie: „Ty nas na zawsze uchronisz od tego plemienia”
Wiesław Gdowicz
Sumienie jest najtajniejszym ośrodkiem i sanktuarium człowieka, gdzie przebywa on sam z Bogiem, którego głos w jego wnętrzu rozbrzmiewa. Przez sumienie dziwnym sposobem staje się wiadome to prawo, które wypełnia się miłowaniem Boga i bliźniego. Przez wierność sumieniu chrześcijanie łączą się z resztą ludzi w poszukiwaniu prawdy i rozwiązywaniu w prawdzie tylu problemów moralnych, które narzucają się tak w życiu jednostek, jak i w e współżyciu społecznym. Im bardziej więc bierze w górę prawe sumienie, tym więcej osoby i grupy ludzkie unikają ślepej samowoli i starają się dostosować do obiektywnych norm moralności. Często jednak zdarza się, że sumienie błądzi na skutek niepokonalnej niewiedzy, ale nie traci przez to swojej godności. Nie można jednak tego powiedzieć w wypadku, gdy człowiek niewiele dba o poszukiwanie prawdy i dobra, a sumienie z nawyku do grzechu powoli ulega niemal zaślepieniu.
Konstytucja o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”
PRZECIWKO KŁAMSTWU I OBŁUDZIE
1 [Uwaga] dla kierownika chóru: w oktawie; Psalm Dawida.2 Pośpiesz z pomocą, Jahwe, bo nie ma już pobożnych, zanikła wierność pośród synów człowieczych.3 Okłamują się wzajemnie, pochlebstwa mają na ustach, a obłudę w sercu.4 Oby Jahwe wyniszczył wszelkie wargi przewrotne i wszelki język zuchwały,5 tych, co się chełpią: „Język jest naszą potęgą; pomocą — wargi nasze. Któż nas przemoże?”6 „Wobec ucisku nędznych i jęku ubogich teraz powstanę — mówi Jahwe — by przynieść im wybawienie, którego tak pragną.”7 Słowa Jahwe to słowa czyste, srebro wytopione w tyglu, po siedmiokroć oczyszczone z żużla.8 Ty ich dotrzymasz, Jahwe, Ty nas na zawsze uchronisz od tego plemienia,9 choć nikczemnicy krążą wszędzie i podłość się panoszy pośród synów człowieczych.
Teologia Psalmu 12
Psalm 12 podkreśla moc obietnicy Bożej. Chroni ona człowieka prześladowanego od rozpaczy, każąc mu zwrócić się do Boga o pomoc. Ona jest podstawą jego ufności i pokoju w życiu. Wszelkie pogróżki nieprzyjaciół są fałszywe, zapewnienie zaś pomocy przez Boga jest prawdą, która się zrealizuje. Ta nauka w szczególniejszy sposób została podkreślona w Nowym Testamencie i poręczona przez Boga w uwielbieniu Jezusa.
ks. prof. Stanisław Łach
Hans Georg Gadamer w artykule "Cóż to jest prawda" zastanawiając się czy pytanie Piłata w kontekście poszukiwania prawdy dzisiaj jest ważne, przywołuje innego wielkiego filozofa Martina Heideggera. Otóż Heidegger poszukując znaczenia greckiego słowa - odpowiednika prawdy czyli alletheii, dokonał bardzo ważnego odkrycia. Okazało się bowiem, że aletheia to "nieskrytość". Analizując głębiej to znaczenie odkrył, że aby prawda była dostrzeżona, trzeba ją silą wydobywać z nieskrytości i niejawności. "Natura lubi się ukrywać" słowa Heraklita, starożytnego greckiego filozofa jakby potwierdzały to co mówił Heidegger. Rzeczy ze swojej natury trzymają się w ukryciu. Aby poznać o nich prawdę trzeba ją wyrywać. Ciekawe jest to użycie słowa "wyrywać" - nie odkrywać, lecz wyrywać. Tak jakby prawda domagała się nie tylko siły, ale również gwałtowności. Jawność więc to istotna cecha mowy, która chce być prawdziwa. "Zbaw mię Panie, bo ustał święty, bo umniejszyły się prawdy wśród synów ludzkich." To tłumaczenie pierwszego wiersza dokonane przez Wujka. Prawda nie jest ceniona, czyli ceniona jest niejawność, skrytość, kłamstwo. Grecy - dalej naucza Heidegger - wiedzieli, że mowa ludzka jest po to, by ujawniać to co skryte w rzeczach. Mowa to inaczej logos. Istnieje specjalny rodzaj wypowiedzi - logosu, który nazywa się apophanasis czyli to co logicy nazywają sądem. Jedynym zadaniem apophanasis - sądu jest bycie prawdziwym. Według Arystotelesa - sąd jest prawdziwy, gdy podaje razem to co w rzeczywistości jest razem, jest fałszywy, gdy podaje razem to co jest w rzeczywistości jest rozłączone. Mam wrażenie, że Psalm 12 jest opisem zmagania się człowieka z doświadczeniem mowy. Psalmista doznaje bezpośrednich skutków tego co filozofowie stwierdzali w swoich badaniach. Chyba tylko ci, którzy wierzą w nieskrytość i niejawność mogą powiedzieć – i tu również Wujek – „Pokażemy moc języka naszego, usta nasze z nami są, któż panem naszym jest”. Pewnie dlatego psalmista ocenia mowę nie w świetle wywodów filozofów, lecz w obliczu Słowa Pańskiego – „Słowa Pańskie słowa czyste, srebro w ogniu doświadczone, wypróbowane z ziemi, siedmiokroć przeczyszczone”. Tylko wiara w tak rozumiane Słowo Boga pozwala psalmiście na powiedzenie: „Ty nas na zawsze uchronisz od tego plemienia”
Wiesław Gdowicz
Sumienie jest najtajniejszym ośrodkiem i sanktuarium człowieka, gdzie przebywa on sam z Bogiem, którego głos w jego wnętrzu rozbrzmiewa. Przez sumienie dziwnym sposobem staje się wiadome to prawo, które wypełnia się miłowaniem Boga i bliźniego. Przez wierność sumieniu chrześcijanie łączą się z resztą ludzi w poszukiwaniu prawdy i rozwiązywaniu w prawdzie tylu problemów moralnych, które narzucają się tak w życiu jednostek, jak i w e współżyciu społecznym. Im bardziej więc bierze w górę prawe sumienie, tym więcej osoby i grupy ludzkie unikają ślepej samowoli i starają się dostosować do obiektywnych norm moralności. Często jednak zdarza się, że sumienie błądzi na skutek niepokonalnej niewiedzy, ale nie traci przez to swojej godności. Nie można jednak tego powiedzieć w wypadku, gdy człowiek niewiele dba o poszukiwanie prawdy i dobra, a sumienie z nawyku do grzechu powoli ulega niemal zaślepieniu.
Konstytucja o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”
niedziela, 21 stycznia 2007
Psalm 3
Psalm 3 (tłum. Czesław Miłosz)
KTO JEST GODZIEN OBCOWAĆ Z BOGIEM?
1.Psalm Dawida, kiedy uciekał przed Absalomem, synem swoim. 2.O Panie, jak liczni są wrogowie moi! * Jak wielu powstaje przeciwko mnie? 3. Wielu powiada o mnie : * „Nie ma dla niego ratunku u Boga". 4. Ale Ty, o Panie, tarczą moją jesteś i chwałą moją, * Ty moją głowę podnosisz. 5. Głosem moim do Pana wołałem * i wysłuchał mnie na swojej świętej górze. 6. Układłem się i zasnąłem, i obudziłem się, * gdyż Pan wspiera mnie. 7. Nie ulęknę się kroci ludu, * które zewsząd mnie oblegają. 8. Powstań, o Panie, uratuj mnie, Boże mój ! * Ty raziłeś w szczękę wszystkich wrogów moich, * wyłamałeś zęby nieprawym. 9. W Panu zbawienie, * nad ludem Twoim błogosławieństwo Twoje.
Teologia Psalmu 3
Bóg jest Zbawcą ludzi, jeśli tylko pokładają w Nim nadzieję. Wielu komentatorów odnosi ten psalm do Jezusa, gdyż należy On do szczególnie prześladowanych przez swoich nieprzyjaciół. Nad Jezusem ukazała się w szczególniejszy sposób zbawcza moc Boża w chwili Jego zmartwychwstania. Psalm 3 odnosi się też do ludu Bożego obu Testamentów, który cierpiał i cierpieć będzie aż do końca świata, bo talk uczą święte księgi, ale cierpienie to zmieni się w radość.
ks. prof. Stanisław Łach
„Wielu powiada o mnie : „Nie ma dla niego ratunku u Boga". Kto może powiedzieć takie słowa. Tylko ten kto jest o tym przekonany. Pozostałe fakty będą konsekwencją takiego przekonania. Słysząc takie słowa psalmista może być pewien najgorszego. Jego wołanie o pomoc do Boga nie jest jednak krzykiem przerażenia. „Ty, o Panie, tarczą moją jesteś i chwałą moją, Ty moją głowę podnosisz.” „Chwałą” - „Kebod” to słowo hebrajskie oznaczające „chwałę”. Zawiera w sobie ideę ciężaru. Waga czegoś w jego istnieniu określa jego znaczenie. Mówiąc inaczej - tym coś ważniejsze w życiu im więcej waży. W języku hebrajskim chwała oznacza nie tyle czyjeś dobre imię co raczej rzeczywistą wartość. Psalmista taką rzeczywistą wartość upatruje w Bogu. Do Niego się zwraca. W idei ciężaru, zawartej w znaczeniu słowa „chwała” jest coś ciekawego. Im większa Chwała Boga w człowieku, tym większy ciężar. Większy ciężar powinien przyginać głowę do ziemi, a jednak psalmista mówi: „Ty moją głowę podnosisz”.
Wiesław Gdowicz
KTO JEST GODZIEN OBCOWAĆ Z BOGIEM?
1.Psalm Dawida, kiedy uciekał przed Absalomem, synem swoim. 2.O Panie, jak liczni są wrogowie moi! * Jak wielu powstaje przeciwko mnie? 3. Wielu powiada o mnie : * „Nie ma dla niego ratunku u Boga". 4. Ale Ty, o Panie, tarczą moją jesteś i chwałą moją, * Ty moją głowę podnosisz. 5. Głosem moim do Pana wołałem * i wysłuchał mnie na swojej świętej górze. 6. Układłem się i zasnąłem, i obudziłem się, * gdyż Pan wspiera mnie. 7. Nie ulęknę się kroci ludu, * które zewsząd mnie oblegają. 8. Powstań, o Panie, uratuj mnie, Boże mój ! * Ty raziłeś w szczękę wszystkich wrogów moich, * wyłamałeś zęby nieprawym. 9. W Panu zbawienie, * nad ludem Twoim błogosławieństwo Twoje.
Teologia Psalmu 3
Bóg jest Zbawcą ludzi, jeśli tylko pokładają w Nim nadzieję. Wielu komentatorów odnosi ten psalm do Jezusa, gdyż należy On do szczególnie prześladowanych przez swoich nieprzyjaciół. Nad Jezusem ukazała się w szczególniejszy sposób zbawcza moc Boża w chwili Jego zmartwychwstania. Psalm 3 odnosi się też do ludu Bożego obu Testamentów, który cierpiał i cierpieć będzie aż do końca świata, bo talk uczą święte księgi, ale cierpienie to zmieni się w radość.
ks. prof. Stanisław Łach
„Wielu powiada o mnie : „Nie ma dla niego ratunku u Boga". Kto może powiedzieć takie słowa. Tylko ten kto jest o tym przekonany. Pozostałe fakty będą konsekwencją takiego przekonania. Słysząc takie słowa psalmista może być pewien najgorszego. Jego wołanie o pomoc do Boga nie jest jednak krzykiem przerażenia. „Ty, o Panie, tarczą moją jesteś i chwałą moją, Ty moją głowę podnosisz.” „Chwałą” - „Kebod” to słowo hebrajskie oznaczające „chwałę”. Zawiera w sobie ideę ciężaru. Waga czegoś w jego istnieniu określa jego znaczenie. Mówiąc inaczej - tym coś ważniejsze w życiu im więcej waży. W języku hebrajskim chwała oznacza nie tyle czyjeś dobre imię co raczej rzeczywistą wartość. Psalmista taką rzeczywistą wartość upatruje w Bogu. Do Niego się zwraca. W idei ciężaru, zawartej w znaczeniu słowa „chwała” jest coś ciekawego. Im większa Chwała Boga w człowieku, tym większy ciężar. Większy ciężar powinien przyginać głowę do ziemi, a jednak psalmista mówi: „Ty moją głowę podnosisz”.
Wiesław Gdowicz
Psalm 15
Psalm 15 (tłum. Biblia poznańska)
KTO JEST GODZIEN OBCOWAĆ Z BOGIEM?
1Psalm Dawida. Jahwe, kto może gościć w Twym świętym Namiocie, kto jest godzien przebywać na Twej świętej górze? 2Ten, kto prowadzi żywot nieskalany i pełni sprawiedliwość, kto żywi w sercu myśli prawe 3i językiem swym nie szerzy oszczerstw; kto nie wyrządza zła bliźniemu swemu ani nie rzuca potwarzy na swego przyjaciela; 4kto odtrąconego ma w pogardzie, ale tych, którzy się Jahwe boją, darzy szacunkiem; kto nie narusza przysięgi danej przyjacielowi, K 5nie pożycza pieniędzy na lichwę i nie da się przekupić darami przeciw niewinnemu. Kto tak postępuje, nigdy się nie zachwieje.
Teologia Psalmu 15
Teologię Ps 15 różnie ujmują komentatorzy tego utworu. I tak Delitzsch uważa, że nauka Psalm 15 jest antycypacją Jezusowej nauki o warunkach wejścia do królestwa Bożego, według której nie wystarczy mówić: Panie, Panie, ale trzeba czynić wolę Ojca (por. Mt 7, 21). Deissler zaś zaznacza, że Psalm 15 uczy o tym, że najważniejszym przykazaniem, które przestrzegając możemy się Bogu spodobać, jest miłość bliźniego. Jezus jest tego przykładem (Dz 3, 14; l Kor l, 30) i mógł stanąć jako najgodniejszy z synów ludzkich przed obliczem Ojca. Przy Ostatniej Wieczerzy, ofiarując samego siebie jako ofiarę za grzechy, powiedział: ,,To jest moja Krew Przymierza, która za wielu będzie wylana" (Mk 14, 24). On umywał nogi swoich uczniów (J 13), modlił się za nieprzyjaciół (Łk 23, 34), wstawiał się za współwiszącym łotrem (Łk 23, 43). On nawiązując do Ps 15 zaleca swoim uczniom przed wielbieniem Boga w świątyni pojednanie się z bliźnimi, mówiąc: ,,Jeśli przyniesiesz swój dar przed ołtarz i tam przypomnisz sobie, że brat twój ma coś przeciw tobie, zostaw twój dar przed ołtarzem, idź i pojednaj się z bratem twoim. Potem przyjdź i dar twój ofiaruj'' (Mt 5, 23-24). Jeszcze na inny aspekt teologiczny Ps 15 zwraca uwagę Kraus. Zaznacza on, że Ps 15 uczy o warunkach wstąpienia na Syjon, który w ST oznaczał dwie rzeczywistości, świątynię Boga prawdziwego oraz przyszły Syjon, do którego w czasach eschatologicznych pielgrzymować będą wszystkie narody (por. Iz 2, 2 n). Każde pielgrzymowanie na Syjon było znakiem tej drugiej pielgrzymki w czasach ostatecznych. NT mówi o Syjonie tylko w znaczeniu eschatologicznym (Hbr 12, 22). Niebieskie Jeruzalem w Apokalipsie Janowej jest ostatnim kresem ludzkiego wstępowania przed Boże oblicze. Ten, który czyni sprawiedliwość może wejść do przybytku Boga. Według św. Pawła, z postanowienia Bożego, Chrystus stał się sprawiedliwością (l Kor l, 30). W Chrystusie bowiem ujawnił się pierwowzór starotestamentalnej sprawiedliwości.
ks. prof. Stanisław Łach
Wyraz grecki „paroikia” oznacza tułaczkę i jednocześnie namiot. Namiot jako dom, który wędruje razem z jego mieszkańcem. Pierwszym miejscem jakie pojawia się w tym utworze jest namiot, a dopiero potem góra. Tak jakby wejście na górę było poprzedzone mieszkaniem w namiocie. Za takim interpretacją idzie komentarz Orygenesa. Brak stałych fundamentów w namiocie i jego tymczasowy charakter skłania do porównania z Kościołem na tym świecie. Góra to Syjon, to królestwo Niebieskie. Pytanie: ” Jahwe, kto może gościć w Twym świętym Namiocie” jest pytaniem o to kto może być w Kościele. Nie tylko być, ale też gościć. Odpowiedzi należy szukać w dalszej części Psalmu. Właściwie jest prosta: ”Ten, kto prowadzi żywot nieskalany i pełni sprawiedliwość”. Ten więc wstępuje na górę Pana, kto prowadząc życie nieskalane pełni sprawiedliwość i gości w Kościele. Sprawiedliwość – jak mówi Orygenes – nie zna brata, nie zna ojca, nie zna matki, zna prawdę; nie ma względu na osobę, naśladuje Boga.
Wiesław Gdowicz
KTO JEST GODZIEN OBCOWAĆ Z BOGIEM?
1Psalm Dawida. Jahwe, kto może gościć w Twym świętym Namiocie, kto jest godzien przebywać na Twej świętej górze? 2Ten, kto prowadzi żywot nieskalany i pełni sprawiedliwość, kto żywi w sercu myśli prawe 3i językiem swym nie szerzy oszczerstw; kto nie wyrządza zła bliźniemu swemu ani nie rzuca potwarzy na swego przyjaciela; 4kto odtrąconego ma w pogardzie, ale tych, którzy się Jahwe boją, darzy szacunkiem; kto nie narusza przysięgi danej przyjacielowi, K 5nie pożycza pieniędzy na lichwę i nie da się przekupić darami przeciw niewinnemu. Kto tak postępuje, nigdy się nie zachwieje.
Teologia Psalmu 15
Teologię Ps 15 różnie ujmują komentatorzy tego utworu. I tak Delitzsch uważa, że nauka Psalm 15 jest antycypacją Jezusowej nauki o warunkach wejścia do królestwa Bożego, według której nie wystarczy mówić: Panie, Panie, ale trzeba czynić wolę Ojca (por. Mt 7, 21). Deissler zaś zaznacza, że Psalm 15 uczy o tym, że najważniejszym przykazaniem, które przestrzegając możemy się Bogu spodobać, jest miłość bliźniego. Jezus jest tego przykładem (Dz 3, 14; l Kor l, 30) i mógł stanąć jako najgodniejszy z synów ludzkich przed obliczem Ojca. Przy Ostatniej Wieczerzy, ofiarując samego siebie jako ofiarę za grzechy, powiedział: ,,To jest moja Krew Przymierza, która za wielu będzie wylana" (Mk 14, 24). On umywał nogi swoich uczniów (J 13), modlił się za nieprzyjaciół (Łk 23, 34), wstawiał się za współwiszącym łotrem (Łk 23, 43). On nawiązując do Ps 15 zaleca swoim uczniom przed wielbieniem Boga w świątyni pojednanie się z bliźnimi, mówiąc: ,,Jeśli przyniesiesz swój dar przed ołtarz i tam przypomnisz sobie, że brat twój ma coś przeciw tobie, zostaw twój dar przed ołtarzem, idź i pojednaj się z bratem twoim. Potem przyjdź i dar twój ofiaruj'' (Mt 5, 23-24). Jeszcze na inny aspekt teologiczny Ps 15 zwraca uwagę Kraus. Zaznacza on, że Ps 15 uczy o warunkach wstąpienia na Syjon, który w ST oznaczał dwie rzeczywistości, świątynię Boga prawdziwego oraz przyszły Syjon, do którego w czasach eschatologicznych pielgrzymować będą wszystkie narody (por. Iz 2, 2 n). Każde pielgrzymowanie na Syjon było znakiem tej drugiej pielgrzymki w czasach ostatecznych. NT mówi o Syjonie tylko w znaczeniu eschatologicznym (Hbr 12, 22). Niebieskie Jeruzalem w Apokalipsie Janowej jest ostatnim kresem ludzkiego wstępowania przed Boże oblicze. Ten, który czyni sprawiedliwość może wejść do przybytku Boga. Według św. Pawła, z postanowienia Bożego, Chrystus stał się sprawiedliwością (l Kor l, 30). W Chrystusie bowiem ujawnił się pierwowzór starotestamentalnej sprawiedliwości.
ks. prof. Stanisław Łach
Wyraz grecki „paroikia” oznacza tułaczkę i jednocześnie namiot. Namiot jako dom, który wędruje razem z jego mieszkańcem. Pierwszym miejscem jakie pojawia się w tym utworze jest namiot, a dopiero potem góra. Tak jakby wejście na górę było poprzedzone mieszkaniem w namiocie. Za takim interpretacją idzie komentarz Orygenesa. Brak stałych fundamentów w namiocie i jego tymczasowy charakter skłania do porównania z Kościołem na tym świecie. Góra to Syjon, to królestwo Niebieskie. Pytanie: ” Jahwe, kto może gościć w Twym świętym Namiocie” jest pytaniem o to kto może być w Kościele. Nie tylko być, ale też gościć. Odpowiedzi należy szukać w dalszej części Psalmu. Właściwie jest prosta: ”Ten, kto prowadzi żywot nieskalany i pełni sprawiedliwość”. Ten więc wstępuje na górę Pana, kto prowadząc życie nieskalane pełni sprawiedliwość i gości w Kościele. Sprawiedliwość – jak mówi Orygenes – nie zna brata, nie zna ojca, nie zna matki, zna prawdę; nie ma względu na osobę, naśladuje Boga.
Wiesław Gdowicz
Psalm 5
Psalm 5 (tłum. Biblia poznańska)
MODLITWA W CZASIE OFIARY PORANNEJ
1 [Uwaga] dla kierownika chóru: przy wtórze fletów; Psalm Dawida. 2 Nakłoń ucha na me słowa, Jahwe, zważ na moje westchnienia; 3 słuchaj mego głośnego wołania, Królu mój i Boże mój! Do Ciebie przecież się modlę. 4 Jahwe, Ty od rana słuchasz mego głosu; [już od samego] rana zanoszę do Ciebie modły i trwam w oczekiwaniu. 5 Zaprawdę, nie jesteś Bogiem, który by upodobał sobie nieprawość; zły człowiek nie śmie z Tobą obcować, 6 głupcy nie ostoją się przed Tobą. Ty nienawidzisz wszystkich złoczyńców, 7 gotujesz zgubę kłamcom. Jahwe czuje odrazę do człowieka żądnego krwi i do oszusta. 8 Ja natomiast z wielkiej Twojej łaskawości śmiem przyjść do Twego Domu i oddać Ci pokłon przed Twoim świętym Przybytkiem, zdjęty bojaźnią przed Tobą. 9 Prowadź mnie, Jahwe, w Twej sprawiedliwości ze względu na mych wrogów; wyrównaj przede mną swą drogę! 10 Bo w ustach ich nie ma szczerości, a serce ich jest pełne przewrotności. Ich gardło to otwarty grób, a język jest im narzędziem obłudy. 11 Nie daruj im ich winy, Boże, niech ich własne knowania będą im przyczyną upadku. Odtrąć ich z powodu licznych ich zbrodni, wszak zbuntowali się przeciwko Tobie! 12 Wszyscy natomiast, którzy u Ciebie szukają obrony, niech się radują i niech się zawsze weselą; niechaj ci znajdą radość w Tobie, którzy miłują Imię Twoje. 13 Bo Ty, o Jahwe, błogosławieństwem darzysz sprawiedliwego, niby tarczą otaczasz go łaskawością swoją.
Teologia Psalmu 5
Nauką trwałą nie tylko dla wiernych Starego Testamentu, ale i Nowego Testamentu jest „sprawiedliwość i prawda triumfują”. Modlitwa zwycięstwo sprawiedliwości nad kłamstwem i oszustwem, to przecież jest treścią drugiej prośby „Ojcze nasz” : Przyjdź królestwo Twoje.
ks. prof. Stanisław Łach
Posłuchaj moich słów, o Panie. Posłuchaj. Podstawowa modlitwa Izraelitów rozpoczyna się od słów: „Szema Izrael – Słuchaj Izraelu”. To pierwsza podstawowa postawa jaką należy przyjąć kiedy chce się rozmawiać z Panem Bogiem. Słuchaj Izraelu. Słuchaj człowieku. Kiedy więc przychodzi człowiek do świątyni, klęka i mówi: Posłuchaj moich słów o Panie; to można od razu wiedzieć jakie jest jego serce. To serce, które oczekuje pomocy od Pana. To serce w którym nie ma przewrotności. To serce, które jest jedną otwartą raną, którą może zabliźnić czuły dotyk Boga. Dalsza różnych pretensji zwrócona jest nie przeciw Bogu, lecz przeciw ludziom, którzy jak to w wielu miejscach Psalmów można zauważyć, napastują psalmistę. Ten Psalm ma coś szczególnego. Może służyć jako modlitwa poranna. Modlitwa poranna to znaczy taka, którą rozpoczynamy dzień. To modlitwa w której wszystkie nasze prace, spotkania, przeżycia zawierzamy i ofiarujemy Bogu. W modlitwie porannej warto mieć świadomość, że dzień się kończy. Praca dobrze wykonana w dzień domaga się dziękczynienia wieczorem. Wykonana źle domaga się zastanowienia i jakichś wniosków. Słuchaj Izraelu. Posłuchaj moich słów o Panie.
Wiesław Gdowicz
MODLITWA W CZASIE OFIARY PORANNEJ
1 [Uwaga] dla kierownika chóru: przy wtórze fletów; Psalm Dawida. 2 Nakłoń ucha na me słowa, Jahwe, zważ na moje westchnienia; 3 słuchaj mego głośnego wołania, Królu mój i Boże mój! Do Ciebie przecież się modlę. 4 Jahwe, Ty od rana słuchasz mego głosu; [już od samego] rana zanoszę do Ciebie modły i trwam w oczekiwaniu. 5 Zaprawdę, nie jesteś Bogiem, który by upodobał sobie nieprawość; zły człowiek nie śmie z Tobą obcować, 6 głupcy nie ostoją się przed Tobą. Ty nienawidzisz wszystkich złoczyńców, 7 gotujesz zgubę kłamcom. Jahwe czuje odrazę do człowieka żądnego krwi i do oszusta. 8 Ja natomiast z wielkiej Twojej łaskawości śmiem przyjść do Twego Domu i oddać Ci pokłon przed Twoim świętym Przybytkiem, zdjęty bojaźnią przed Tobą. 9 Prowadź mnie, Jahwe, w Twej sprawiedliwości ze względu na mych wrogów; wyrównaj przede mną swą drogę! 10 Bo w ustach ich nie ma szczerości, a serce ich jest pełne przewrotności. Ich gardło to otwarty grób, a język jest im narzędziem obłudy. 11 Nie daruj im ich winy, Boże, niech ich własne knowania będą im przyczyną upadku. Odtrąć ich z powodu licznych ich zbrodni, wszak zbuntowali się przeciwko Tobie! 12 Wszyscy natomiast, którzy u Ciebie szukają obrony, niech się radują i niech się zawsze weselą; niechaj ci znajdą radość w Tobie, którzy miłują Imię Twoje. 13 Bo Ty, o Jahwe, błogosławieństwem darzysz sprawiedliwego, niby tarczą otaczasz go łaskawością swoją.
Teologia Psalmu 5
Nauką trwałą nie tylko dla wiernych Starego Testamentu, ale i Nowego Testamentu jest „sprawiedliwość i prawda triumfują”. Modlitwa zwycięstwo sprawiedliwości nad kłamstwem i oszustwem, to przecież jest treścią drugiej prośby „Ojcze nasz” : Przyjdź królestwo Twoje.
ks. prof. Stanisław Łach
Posłuchaj moich słów, o Panie. Posłuchaj. Podstawowa modlitwa Izraelitów rozpoczyna się od słów: „Szema Izrael – Słuchaj Izraelu”. To pierwsza podstawowa postawa jaką należy przyjąć kiedy chce się rozmawiać z Panem Bogiem. Słuchaj Izraelu. Słuchaj człowieku. Kiedy więc przychodzi człowiek do świątyni, klęka i mówi: Posłuchaj moich słów o Panie; to można od razu wiedzieć jakie jest jego serce. To serce, które oczekuje pomocy od Pana. To serce w którym nie ma przewrotności. To serce, które jest jedną otwartą raną, którą może zabliźnić czuły dotyk Boga. Dalsza różnych pretensji zwrócona jest nie przeciw Bogu, lecz przeciw ludziom, którzy jak to w wielu miejscach Psalmów można zauważyć, napastują psalmistę. Ten Psalm ma coś szczególnego. Może służyć jako modlitwa poranna. Modlitwa poranna to znaczy taka, którą rozpoczynamy dzień. To modlitwa w której wszystkie nasze prace, spotkania, przeżycia zawierzamy i ofiarujemy Bogu. W modlitwie porannej warto mieć świadomość, że dzień się kończy. Praca dobrze wykonana w dzień domaga się dziękczynienia wieczorem. Wykonana źle domaga się zastanowienia i jakichś wniosków. Słuchaj Izraelu. Posłuchaj moich słów o Panie.
Wiesław Gdowicz
Psalm 1
Orygenes – Homilie o księdze psalmów.
Księga psalmów jest jak wielki gmach, w którego drzwiach zewnętrznych tkwi jeden klucz, a wiele zewnętrznych komnat ma osobne klucze. i chociaż tym jednym kluczem do wielkich drzwi wejściowych jest duch święty, to jednak każda komnata ma swój własny kluczyk. jeśli ktoś pomiesza klucze i wyrzuci je z domu, to chcąc otworzyć komnatę, nie może tego dokonać, o ile nie odnajdzie odpowiedniego klucza.
Tak więc poszczególne psalmy są jak kolejne komnaty, które mają swoje własne, osobne klucze. bramą wejściową zaś do tego domu jest psalm pierwszy, który zaczyna się tak:
Psalm 1 (tłum. Biblia Poznańska)
SZCZĘŚCIE SPRAWIEDLIWYCH, ZGUBA BEZBOŻNYCH
1 Błogosławiony człowiek, który nie idzie za radą bezbożnych, nie wkracza na drogę grzeszników i nie przebywa w towarzystwie szyderców,2 lecz raczej upodobał sobie bojaźń Jahwe, a nad Jego Prawem rozmyśla dniem i nocą.3 Podobny jest do drzewa zasadzonego nad strugami wód, które przynosi owoc w swoim czasie i którego liście nie więdną. Szczęści mu się też we wszystkim, czego się podejmie.4 Nie tak [się dzieje] z bezbożnymi: podobni są do plew, które wiatr rozwiewa.5 Tak więc bezbożni nie ostoją się w sądzie ani grzesznicy w zgromadzeniu sprawiedliwych.6 Jahwe bowiem czuwa nad drogą sprawiedliwych; droga bezbożnych natomiast prowadzi do zguby
Teologia Psalmu 1
Autor Psalm l uczy nas prawdziwej drogi życia. Pouczenie to zrealizował w pełni Jezus Chrystus. Pokarmem Jego i rozkoszą było wypełnianie woli Ojca (por. J 4, 34; Hbr 10, 7). On jeden zasługuje w pełni na określenie Sprawiedliwy (por. Dz 3, 14; l P 3, 18; l J 2, 1). „Jego drogą", tj. losami, pokierował Ojciec w boski sposób, wskrzeszając Go z martwych i wywyższając do godności sędziego całego świata. W Jezusie pokazał nam Bóg ideał sprawiedliwego z Psalmu 1. On to przecież powiedział, że „błogosławieni ci, którzy słuchają słowa Bożego i zachowują je" (Łk 11, 28). On przypomniał, że najpewniejszą drogą do Boga jest miłość. Ona jest drogą do królestwa Bożego (Mk 12, 34) i do życia (Łk 10, 27). Ps l mówiąc o drzewie zasadzonym nad wodami i plewie rozrzucanej przez wiatr pobudza także do działania lud Boży Nowego Testamentu.
ks. Prof. Stanisław Łach
Psalm ten nie ma tytułu (został dodany później), gdyż nic nie może stać przed naszą Głową, Panem i Zbawicielem O Nim bowiem wyraźnie mówi Psalm, zapowiadając Jego święte wcielenie, życie i karę bezbożnych. Podział: cnotliwe życie Słowa Wcielonego jako uosobienia wszystkich sprawiedliwych (1-2(; grzeszne życie bezbożnych i czekająca ich kara (4-6).
Komentarz Św. Beda
Struktura Psalmu składa się z dwóch części ułożonych w chiazm czyli paralelizmy, które zestawiają wyrażenia w obu wierszach w odwrotnym porządku. I tak w wierszach 1-2 (A) prawy człowiek jest pilny w czytaniu Tory i (B) porównany do drzewa w wierszu 3, i druga część chiazmu w wierszu 4 (B) porównanie do plewy i w wierszach 5-6 (A) występni i ich los.
Wiesław Gdowicz
Księga psalmów jest jak wielki gmach, w którego drzwiach zewnętrznych tkwi jeden klucz, a wiele zewnętrznych komnat ma osobne klucze. i chociaż tym jednym kluczem do wielkich drzwi wejściowych jest duch święty, to jednak każda komnata ma swój własny kluczyk. jeśli ktoś pomiesza klucze i wyrzuci je z domu, to chcąc otworzyć komnatę, nie może tego dokonać, o ile nie odnajdzie odpowiedniego klucza.
Tak więc poszczególne psalmy są jak kolejne komnaty, które mają swoje własne, osobne klucze. bramą wejściową zaś do tego domu jest psalm pierwszy, który zaczyna się tak:
Psalm 1 (tłum. Biblia Poznańska)
SZCZĘŚCIE SPRAWIEDLIWYCH, ZGUBA BEZBOŻNYCH
1 Błogosławiony człowiek, który nie idzie za radą bezbożnych, nie wkracza na drogę grzeszników i nie przebywa w towarzystwie szyderców,2 lecz raczej upodobał sobie bojaźń Jahwe, a nad Jego Prawem rozmyśla dniem i nocą.3 Podobny jest do drzewa zasadzonego nad strugami wód, które przynosi owoc w swoim czasie i którego liście nie więdną. Szczęści mu się też we wszystkim, czego się podejmie.4 Nie tak [się dzieje] z bezbożnymi: podobni są do plew, które wiatr rozwiewa.5 Tak więc bezbożni nie ostoją się w sądzie ani grzesznicy w zgromadzeniu sprawiedliwych.6 Jahwe bowiem czuwa nad drogą sprawiedliwych; droga bezbożnych natomiast prowadzi do zguby
Teologia Psalmu 1
Autor Psalm l uczy nas prawdziwej drogi życia. Pouczenie to zrealizował w pełni Jezus Chrystus. Pokarmem Jego i rozkoszą było wypełnianie woli Ojca (por. J 4, 34; Hbr 10, 7). On jeden zasługuje w pełni na określenie Sprawiedliwy (por. Dz 3, 14; l P 3, 18; l J 2, 1). „Jego drogą", tj. losami, pokierował Ojciec w boski sposób, wskrzeszając Go z martwych i wywyższając do godności sędziego całego świata. W Jezusie pokazał nam Bóg ideał sprawiedliwego z Psalmu 1. On to przecież powiedział, że „błogosławieni ci, którzy słuchają słowa Bożego i zachowują je" (Łk 11, 28). On przypomniał, że najpewniejszą drogą do Boga jest miłość. Ona jest drogą do królestwa Bożego (Mk 12, 34) i do życia (Łk 10, 27). Ps l mówiąc o drzewie zasadzonym nad wodami i plewie rozrzucanej przez wiatr pobudza także do działania lud Boży Nowego Testamentu.
ks. Prof. Stanisław Łach
Psalm ten nie ma tytułu (został dodany później), gdyż nic nie może stać przed naszą Głową, Panem i Zbawicielem O Nim bowiem wyraźnie mówi Psalm, zapowiadając Jego święte wcielenie, życie i karę bezbożnych. Podział: cnotliwe życie Słowa Wcielonego jako uosobienia wszystkich sprawiedliwych (1-2(; grzeszne życie bezbożnych i czekająca ich kara (4-6).
Komentarz Św. Beda
Struktura Psalmu składa się z dwóch części ułożonych w chiazm czyli paralelizmy, które zestawiają wyrażenia w obu wierszach w odwrotnym porządku. I tak w wierszach 1-2 (A) prawy człowiek jest pilny w czytaniu Tory i (B) porównany do drzewa w wierszu 3, i druga część chiazmu w wierszu 4 (B) porównanie do plewy i w wierszach 5-6 (A) występni i ich los.
Wiesław Gdowicz
Psalm 56
Psalm 56 (tłum. Biblia Poznańska)
UFNA MODLITWA W UDRĘCE
1 [Uwaga] dla kierownika chóru: na melodię „Gołębica odległych terebintów”, pieśń Dawida — gdy Filistyni go ujęli w Get. 2 Ulituj się nade mną, Boże, bo zawzięli się na mnie, 2 nieustannie napastują mnie i uciskają. 3 Przeciwnicy moi bez przerwy czyhają na mnie, a wielu jest tych, którzy na mnie nastają. Ratuj mnie, 4 gdy mnie ogarnia trwoga; w Tobie mam nadzieję. 5 W Bogu, którego słowo wielbię, w Bogu pokładam nadzieję i nie znam trwogi; (cóż [bowiem] może mi uczynić człowiek śmiertelny? 6 Co dzień słowa moje wypaczają, wszystkie ich zamysły zmierzają ku mej zgubie? 7 Schodzą się i gotują zasadzki, śledzą wszystkie moje kroki i na życie moje nastają. 8 Daj im odpłatę za ich nieprawość, w gniewie powal narody, o Boże! 9 Ty zapisałeś kroki mojej tułaczki, łzy moje zebrane są w Twoim bukłaku (czyż nie jest to [zapisane] w Twej księdze?). 10 Toteż wrogowie moi pierzchną, w dzień, gdy [do Ciebie] będę wołał; ja wiem, że Bóg jest ze mną. 11 W Bogu, którego słowo wielbię, (w Jahwe, którego słowo wielbię), 12 w Bogu pokładam nadzieję i nie zaznam trwogi; cóż [bowiem] może mi uczynić człowiek? 13 Winienem dopełnić, Boże, ślubów, które uczyniłem, chcę złożyć Ci ofiary dziękczynne. 14 Bo uchroniłeś życie moje od śmierci (i nogi moje od upadku), abym chodził przed Bogiem w światłości żyjących.
Teologia Psalmu 56
Pobożny nie powinien bać się swego nieprzyjaciela. Cóż może mi uczynić człowiek? Jest w tych słowach ta sama nauka, jaką podaje Iz 40, 6. „Wszelkie ciało to jakby trawa... Trawa usycha, lecz słowo Boga naszego trwa na wieki". Psalmista jest pewny, że Bóg otrze jego łzy (por. Iz 25, 8), gdyż wszystkie jego cierpienia zapisał w księdze życia (por. Ps 139, 16; Ml 3, 16; Hi 19, 23). To oczywiście spełni się w królestwie niebieskim, kiedy to Bóg otrze wszelką łzę z naszych oczu (Ap 21, 4). Wtedy to Bóg będzie światłością tych, dla których Jezus był światłością (J 8, 12).
ks. Prof. Stanisław Łach
Autor tej lamentacji zwraca się do Boga z prośbą o pomoc przeciwko licznym wrogom, którzy godzą na jego życie (w. 2n.6-8). Wyraża przy tym głęboką nadzieję, że Bóg go wysłucha (w. 4n.9-12). Wiersze 5 oraz 11n, niemal identyczne, można uważać za refren. Zakończenie (w. 13n) wskazuje na to, że pieśń tę śpiewano przy składaniu ofiar dziękczynnych. Tekst jest w wielu szczegółach niepewny. Treść Psalmu nie pozwala ustalić jego autorstwa.
komentarz Biblia Poznańska
UFNA MODLITWA W UDRĘCE
1 [Uwaga] dla kierownika chóru: na melodię „Gołębica odległych terebintów”, pieśń Dawida — gdy Filistyni go ujęli w Get. 2 Ulituj się nade mną, Boże, bo zawzięli się na mnie, 2 nieustannie napastują mnie i uciskają. 3 Przeciwnicy moi bez przerwy czyhają na mnie, a wielu jest tych, którzy na mnie nastają. Ratuj mnie, 4 gdy mnie ogarnia trwoga; w Tobie mam nadzieję. 5 W Bogu, którego słowo wielbię, w Bogu pokładam nadzieję i nie znam trwogi; (cóż [bowiem] może mi uczynić człowiek śmiertelny? 6 Co dzień słowa moje wypaczają, wszystkie ich zamysły zmierzają ku mej zgubie? 7 Schodzą się i gotują zasadzki, śledzą wszystkie moje kroki i na życie moje nastają. 8 Daj im odpłatę za ich nieprawość, w gniewie powal narody, o Boże! 9 Ty zapisałeś kroki mojej tułaczki, łzy moje zebrane są w Twoim bukłaku (czyż nie jest to [zapisane] w Twej księdze?). 10 Toteż wrogowie moi pierzchną, w dzień, gdy [do Ciebie] będę wołał; ja wiem, że Bóg jest ze mną. 11 W Bogu, którego słowo wielbię, (w Jahwe, którego słowo wielbię), 12 w Bogu pokładam nadzieję i nie zaznam trwogi; cóż [bowiem] może mi uczynić człowiek? 13 Winienem dopełnić, Boże, ślubów, które uczyniłem, chcę złożyć Ci ofiary dziękczynne. 14 Bo uchroniłeś życie moje od śmierci (i nogi moje od upadku), abym chodził przed Bogiem w światłości żyjących.
Teologia Psalmu 56
Pobożny nie powinien bać się swego nieprzyjaciela. Cóż może mi uczynić człowiek? Jest w tych słowach ta sama nauka, jaką podaje Iz 40, 6. „Wszelkie ciało to jakby trawa... Trawa usycha, lecz słowo Boga naszego trwa na wieki". Psalmista jest pewny, że Bóg otrze jego łzy (por. Iz 25, 8), gdyż wszystkie jego cierpienia zapisał w księdze życia (por. Ps 139, 16; Ml 3, 16; Hi 19, 23). To oczywiście spełni się w królestwie niebieskim, kiedy to Bóg otrze wszelką łzę z naszych oczu (Ap 21, 4). Wtedy to Bóg będzie światłością tych, dla których Jezus był światłością (J 8, 12).
ks. Prof. Stanisław Łach
Autor tej lamentacji zwraca się do Boga z prośbą o pomoc przeciwko licznym wrogom, którzy godzą na jego życie (w. 2n.6-8). Wyraża przy tym głęboką nadzieję, że Bóg go wysłucha (w. 4n.9-12). Wiersze 5 oraz 11n, niemal identyczne, można uważać za refren. Zakończenie (w. 13n) wskazuje na to, że pieśń tę śpiewano przy składaniu ofiar dziękczynnych. Tekst jest w wielu szczegółach niepewny. Treść Psalmu nie pozwala ustalić jego autorstwa.
komentarz Biblia Poznańska
Psalm 40 (70)
Psalm 40 (tłum. Biblia Poznańska)
MODLITWA DZIĘKCZYNNA I BŁAGALNA
1 [Uwaga] dla kierownika chóru: Psalm Dawida.2 Całą moją nadzieję położyłem w Jahwe, i nakłonił się ku mnie, i wysłuchał moje wołanie.3 Wy dźwignął mnie z przepastnego dołu, z grząskiego bagna; postawił nogi moje na skale i umocnił moje kroki.4 W usta moje włożył nową pieśń, hymn ku czci naszego Boga. Wielu to ujrzy i przejmie ich trwoga, i zaufają Jahwe.5 Błogosławiony człowiek, który nadzieję swoją złożył w Jahwe, a nie przyłącza się do ludzi zuchwałych ani do tych, którzy drogą kłamstwa podążają.6 Nieprzeliczone są Twoje cuda, któreś uczynił, Jahwe, Boże mój, a w zamierzeniach Twoich względem nas nie ma równego Tobie. Chciałbym je głosić i o nich opowiadać, ale zbyt wiele ich, by móc je wyliczyć.7 W ofiarach i darach nie masz upodobania, nie żądasz całopalenia ani ofiary za grzech, lecz otworzyłeś uszy moje.8 Rzekłem więc: „Oto przychodzę; w zwoju Księgi zawarte są dla mnie wskazania.9 Pełnić Twą wolę, Boże mój, to moje pragnienie, a prawo Twoje noszę głęboko w sercu”.10 Sławiłem sprawiedliwość [Twoją] przed wielkim zgromadzeniem i nie powściągałem przed tym ust moich. Ty wiesz o tym, o Jahwe!11 Nie kryłem w głębi mego serca Twojej sprawiedliwości, głosiłem o Twojej wierności i pomocy; nie taiłem Twej łaskawości i prawdy przed wielkim zgromadzeniem.12 Jahwe, nie pozbawiaj mnie swego miłosierdzia, niech strzegą mnie zawsze Twoja łaska i wierność!13 Opadło mnie bowiem zewsząd tyle nieszczęść, że nie sposób ich zliczyć; dosięgły mnie nieprawości moje, których nawet przejrzeć nie zdołam; liczniejsze są niż włosy na mej głowie, i odstąpiła ode mnie otucha.14 Zechciej mnie wybawić, Jahwe, Jahwe, pośpiesz mi na ratunek!15 Niech się zawstydzą i będą zawiedzeni wszyscy, którzy nastają na moje życie; niech odstąpią hańbą okryci, ci, którzy radują się z mego nieszczęścia.16 Niech będą porażeni wstydem ci, którzy mówią do mnie: „Ha, ha!”17 Niech się weselą i niech się radują w Tobie wszyscy, którzy Cię szukają! Niech ci, co wyczekują Twej zbawczej pomocy, wyznają bezustannie: „Wielki jest Jahwe!”18 Ja zaś nędzny jestem i ubogi, ale Pan ma pieczę nade mną. Tyś moją ostoją i moim wybawieniem: Boże mój, nie zwlekaj!
Teologia Psalmu 40
Przyjmując Psalm 40 za jeden utwór, zgodnie z redakcją aktualnego Psałterza, należy powiedzieć, że łaski Boże otrzymane w przeszłości powinny stanowić dla nas podstawę ufności, że otrzymamy od Boga i obecnie Jego łaskę. Jeśli w Starym Testamencie niedoskonałe łaski, jakie otrzymywali poszczególni ludzie czy cały lud Boży, stanowiły podstawę ufnej pewności ich różnych modlitw, to tym bardziej dotyczy to ludu Bożego Nowego Testamentu, czy jego poszczególnych członków. Przecież nam „ukazała się łaska Boga, która niesie zbawienie wszystkim ludziom” (Tt 2,11). Ta też łaska jest podstawą skuteczności naszych próśb, zwłaszcza gdy modlimy się do Ojca przez Chrystusa.
ks. prof. Stanisław Łach
Pierwsza część Psalmu (w. 1-11) jest pieśnią dziękczynną. Wybawiony z wielkiego niebezpieczeństwa (w. 2-4), Psalmista wysławia wielkość Boga i dokonanych przez Niego cudów (w. 5n), a z wdzięczności za doznane łaski wyraża gotowość zupełnej uległości woli Bożej (w. 7-9) i głosi dobrodziejstwa Boże wobec swych współwyznawców (w. 10n). Część druga (w. 12-18) jest lamentacją. Po przedstawieniu swego nieszczęścia (w. 13) Psalmista prosi Boga o wyrwanie go z rąk nieprzyjaciół, którzy godzą na jego życie (w. 14-18). — Obie części były pierwotnie prawdopodobnie odrębnymi utworami. Wskazuje na to zarówno niezwykła budowa Psalmu, w którym skarga i prośba następują po dziękczynieniu, jak i fakt, że wiersze 14-18 powtarzają się, z drobnymi różnicami, w dalszej części Psałterza jako Psalm 70. — Autor Listu do Hebrajczyków wiersze 7-9a (wg LXX) podaje jako słowa Chrystusa (Hbr 10,5-7).
komentarz Biblia Poznańska
„Człowiek, aby być dobrym, musi chcieć być dobrym. Na tym polega jego wolność. Bóg dotyka tej wolności.” To słowa ks. J. Tischnera, a w innym miejscu dzieląc się refleksją po przeczytanej „Boskiej Komedii” opisuje przemianę jaka dokonuje się w duszy Dantego w wyniku tego co spotyka w swojej wędrówce. „Wygląda to mniej więcej tak: światło przenika do wnętrza człowieka i oświetla w nim tąę część, która pozostawała w cieniu. Człowiek patrzy w oblicze światła i jednocześnie w jakiś przedziwny sposób „zakochuje się” w sobie – w tej części duszy, która została oświetlona. Inne części – na przykład część zmysłową – porzuca jako mniej ważne. Tym sposobem człowiek coraz bardziej staje się sobą. Rozumie lepiej, że został stworzony na obraz i podobieństwo Boga.” Opisywany Psalm rozpoczyna się (w tłum. J. Wujka) od: „Czekając oczekiwałem Pana i skłonił się ku mnie i wysłuchał próśb moich”. Człowiek pogrążony w ciemności często nie widzi możliwości wyjścia z takiej sytuacji. Jeżeli Psalmista mówi „czekając oczekiwałem” to może oznaczać, że znalazł się w trudnej sytuacji nie po raz pierwszy i dlatego może czekać. Czekanie jest wrogiem niepokoju. Niepokój jest owocem lęku. Lęk rodzi się z braku wolności. Gdyby napisał: „czekam i czekam” to mógłby dopisać „i nic”. A tak - Czekając oczekiwałem i skłonił się ku mnie ... i wysłuchał ...
Wiesław Gdowicz
MODLITWA DZIĘKCZYNNA I BŁAGALNA
1 [Uwaga] dla kierownika chóru: Psalm Dawida.2 Całą moją nadzieję położyłem w Jahwe, i nakłonił się ku mnie, i wysłuchał moje wołanie.3 Wy dźwignął mnie z przepastnego dołu, z grząskiego bagna; postawił nogi moje na skale i umocnił moje kroki.4 W usta moje włożył nową pieśń, hymn ku czci naszego Boga. Wielu to ujrzy i przejmie ich trwoga, i zaufają Jahwe.5 Błogosławiony człowiek, który nadzieję swoją złożył w Jahwe, a nie przyłącza się do ludzi zuchwałych ani do tych, którzy drogą kłamstwa podążają.6 Nieprzeliczone są Twoje cuda, któreś uczynił, Jahwe, Boże mój, a w zamierzeniach Twoich względem nas nie ma równego Tobie. Chciałbym je głosić i o nich opowiadać, ale zbyt wiele ich, by móc je wyliczyć.7 W ofiarach i darach nie masz upodobania, nie żądasz całopalenia ani ofiary za grzech, lecz otworzyłeś uszy moje.8 Rzekłem więc: „Oto przychodzę; w zwoju Księgi zawarte są dla mnie wskazania.9 Pełnić Twą wolę, Boże mój, to moje pragnienie, a prawo Twoje noszę głęboko w sercu”.10 Sławiłem sprawiedliwość [Twoją] przed wielkim zgromadzeniem i nie powściągałem przed tym ust moich. Ty wiesz o tym, o Jahwe!11 Nie kryłem w głębi mego serca Twojej sprawiedliwości, głosiłem o Twojej wierności i pomocy; nie taiłem Twej łaskawości i prawdy przed wielkim zgromadzeniem.12 Jahwe, nie pozbawiaj mnie swego miłosierdzia, niech strzegą mnie zawsze Twoja łaska i wierność!13 Opadło mnie bowiem zewsząd tyle nieszczęść, że nie sposób ich zliczyć; dosięgły mnie nieprawości moje, których nawet przejrzeć nie zdołam; liczniejsze są niż włosy na mej głowie, i odstąpiła ode mnie otucha.14 Zechciej mnie wybawić, Jahwe, Jahwe, pośpiesz mi na ratunek!15 Niech się zawstydzą i będą zawiedzeni wszyscy, którzy nastają na moje życie; niech odstąpią hańbą okryci, ci, którzy radują się z mego nieszczęścia.16 Niech będą porażeni wstydem ci, którzy mówią do mnie: „Ha, ha!”17 Niech się weselą i niech się radują w Tobie wszyscy, którzy Cię szukają! Niech ci, co wyczekują Twej zbawczej pomocy, wyznają bezustannie: „Wielki jest Jahwe!”18 Ja zaś nędzny jestem i ubogi, ale Pan ma pieczę nade mną. Tyś moją ostoją i moim wybawieniem: Boże mój, nie zwlekaj!
Teologia Psalmu 40
Przyjmując Psalm 40 za jeden utwór, zgodnie z redakcją aktualnego Psałterza, należy powiedzieć, że łaski Boże otrzymane w przeszłości powinny stanowić dla nas podstawę ufności, że otrzymamy od Boga i obecnie Jego łaskę. Jeśli w Starym Testamencie niedoskonałe łaski, jakie otrzymywali poszczególni ludzie czy cały lud Boży, stanowiły podstawę ufnej pewności ich różnych modlitw, to tym bardziej dotyczy to ludu Bożego Nowego Testamentu, czy jego poszczególnych członków. Przecież nam „ukazała się łaska Boga, która niesie zbawienie wszystkim ludziom” (Tt 2,11). Ta też łaska jest podstawą skuteczności naszych próśb, zwłaszcza gdy modlimy się do Ojca przez Chrystusa.
ks. prof. Stanisław Łach
Pierwsza część Psalmu (w. 1-11) jest pieśnią dziękczynną. Wybawiony z wielkiego niebezpieczeństwa (w. 2-4), Psalmista wysławia wielkość Boga i dokonanych przez Niego cudów (w. 5n), a z wdzięczności za doznane łaski wyraża gotowość zupełnej uległości woli Bożej (w. 7-9) i głosi dobrodziejstwa Boże wobec swych współwyznawców (w. 10n). Część druga (w. 12-18) jest lamentacją. Po przedstawieniu swego nieszczęścia (w. 13) Psalmista prosi Boga o wyrwanie go z rąk nieprzyjaciół, którzy godzą na jego życie (w. 14-18). — Obie części były pierwotnie prawdopodobnie odrębnymi utworami. Wskazuje na to zarówno niezwykła budowa Psalmu, w którym skarga i prośba następują po dziękczynieniu, jak i fakt, że wiersze 14-18 powtarzają się, z drobnymi różnicami, w dalszej części Psałterza jako Psalm 70. — Autor Listu do Hebrajczyków wiersze 7-9a (wg LXX) podaje jako słowa Chrystusa (Hbr 10,5-7).
komentarz Biblia Poznańska
„Człowiek, aby być dobrym, musi chcieć być dobrym. Na tym polega jego wolność. Bóg dotyka tej wolności.” To słowa ks. J. Tischnera, a w innym miejscu dzieląc się refleksją po przeczytanej „Boskiej Komedii” opisuje przemianę jaka dokonuje się w duszy Dantego w wyniku tego co spotyka w swojej wędrówce. „Wygląda to mniej więcej tak: światło przenika do wnętrza człowieka i oświetla w nim tąę część, która pozostawała w cieniu. Człowiek patrzy w oblicze światła i jednocześnie w jakiś przedziwny sposób „zakochuje się” w sobie – w tej części duszy, która została oświetlona. Inne części – na przykład część zmysłową – porzuca jako mniej ważne. Tym sposobem człowiek coraz bardziej staje się sobą. Rozumie lepiej, że został stworzony na obraz i podobieństwo Boga.” Opisywany Psalm rozpoczyna się (w tłum. J. Wujka) od: „Czekając oczekiwałem Pana i skłonił się ku mnie i wysłuchał próśb moich”. Człowiek pogrążony w ciemności często nie widzi możliwości wyjścia z takiej sytuacji. Jeżeli Psalmista mówi „czekając oczekiwałem” to może oznaczać, że znalazł się w trudnej sytuacji nie po raz pierwszy i dlatego może czekać. Czekanie jest wrogiem niepokoju. Niepokój jest owocem lęku. Lęk rodzi się z braku wolności. Gdyby napisał: „czekam i czekam” to mógłby dopisać „i nic”. A tak - Czekając oczekiwałem i skłonił się ku mnie ... i wysłuchał ...
Wiesław Gdowicz
Psalm 68
Psalm 68 (tłum. Biblia Poznańska)
TRYUMFALNY POCHÓD JAHWE
1[Uwaga] dla kierownika chóru: Psalm Dawida; pieśń. 2Bóg powstaje! W rozsypce są Jego wrogowie i uchodzą przed Nim ci, którzy Go nienawidzą. 3Jak się rozwiewa dym unoszący się z pieca, jak wosk topnieje przy ogniu, tak giną bezbożni przed obliczem Boga. 4Ale sprawiedliwi cieszą się i weselą się przed Bogiem, pełni radości. 5Śpiewajcie Bogu, wysławiajcie Imię Jego, gotujcie drogę Temu, który przemierza pustynie, radujcie się w Jahwe i weselcie się przed Nim! 6Ojcem sierot i obrońcą wdów jest Bóg w swej świętej siedzibie. 7Bóg bezdomnych pod dach przywodzi, jeńców ku pomyślności prowadzi; tylko oporni pozostaną na wypalonej ziemi. 8Boże, gdy wychodziłeś na czele swego ludu, gdyś kroczył przez pustynię, 9drżała ziemia, rozpływały się niebiosa przed obliczem Boga, zatrząsł się Synaj przed Bogiem, przed Bogiem Izraela. 10Na dziedzictwo Twe, Boże, deszcz zesłałeś w obfitości i pokrzepiłeś je — osłabłe; 11lud Twój tam się osiedlił; w dobroci swej, Boże, zatroszczyłeś się o biednego. 12Pan przemówił; liczny jest zastęp zwiastunek radosnej wieści: 13„Królowie wojsk pierzchają w popłochu, a mieszkanka domu dzieli łupy. 14Czy chcecie pozostać przy trzodach? Skrzydła gołębicy pokryte są srebrem, a pióra jej mienią się bladym złotem. 15Gdy Wszechmocny królów gromił, śnieg padał na Calmonie.” 16Wyniosłe są góry Baszanu, wiele szczytów mają góry Baszanu. 17Czemu to zawistnie spoglądacie, góry o wielu szczytach, na górę, którą Bóg obrał sobie na siedzibę? Zaprawdę, Jahwe będzie na niej mieszkał wiecznie! 18Rydwanów Bożych dziesięćkroć tysiąc tysięcy: Pan przybywa z Synaju do świętego Przybytku. 19Wstąpiłeś na górę wiodąc ze sobą jeńców, przyjąłeś ludzi w dani, nawet tych, co sprzeciwiali się temu, by zamieszkać u Jahwe-Boga. 20Błogosławiony Pan każdego dnia! On dźwiga nasze brzemię, On, Bóg, wybawieniem naszym. 21Bóg nasz to Bóg wybawienia, Jahwe-Pan, i od śmierci może ocalić. 22Zaiste, Bóg skruszy głowę swych nieprzyjaciół, owłosioną czaszkę tego, który w grzechach żyje. 23Rzekł Pan: „Sprowadzę [ich] z Baszanu, dobędę z głębokości morskich, 24byś mógł we krwi zanurzyć stopę swoją, a język twoich psów miał swoją część z nieprzyjaciół”. 25Widać pochód Twój, Boże, pochód Boga i Króla mego do świętego Przybytku: 26Na przedzie idą śpiewacy, za nimi grajkowie w otoczeniu dziewcząt uderzających w bębenki. 27„Wysławiajcie Boga na świątecznych zgromadzeniach, wysławiajcie Jahwe, wy z rodu Izraela!” 28Oto Beniamin, najmłodszy, na ich czele, książęta Judy ze swymi zastępami, książęta Zebulona, książęta Neftalego. 29Okaż, Boże, swą potęgę, umocnij, Boże, coś uczynił dla nas! 31Poraź dzikiego zwierza w sitowiu, stado bawołów wraz z cielcami narodów, rozprosz narody, które pragną wojny! 30Dla Twej Świątyni w Jeruzalem królowie złożą Ci dary. 31cZ Patros przyniosą sztaby srebra, 32z Egiptu brąz, z krainy Kusz pośpiesza do Boga z wyciągniętymi rękoma. 33Śpiewajcie Bogu, królestwa ziemi, wysławiajcie Pana, 34który rydwanem swoim przemierza niebiosa, odwieczne niebiosa! Oto rozbrzmiewa głos Jego, głos mocy. 35Uznajcie potęgę Boga! Majestat Jego na niebiosach, potęga Jego w przestworzach. 36Groźny jest Bóg w swym świętym Przybytku, Bóg Izraela, który darzy lud swój mocą i siłą. Niech będzie Bóg błogosławiony!
Teologia Psalmu 68
Cechą istotną Psalmu 68 jest włączenie starokananejskich mitów w kult Jahwe i przedstawienie przy ich pomocy Jego zbawczych czynów. W Psalmie 68 wielkie czyny Jahwe, jak wyprowadzenie z Egiptu, opieka na pustyni czy też w Kanaanie zastąpiły czyny naturystyczne. Te wielkie czyny święciła społeczność izraelska i prosiła Jahwe, aby i w przyszłości świadczył je swemu ludowi, bo On jest Bogiem naszego zbawienia (w. 20). W Ef 4, 3 wejście Jahwe do nieba z Ps 68 zostało odniesione do Jezusa Chrystusa, do Jego wniebowstąpienia. W wejściu Jahwe do swego sanktuarium widzi Apostoł odpowiednik wstąpienia Jezusa do nieba. Dzieło zbawcze Chrystusa oznacza wypełnienie dzieł ST także w sferze śmierci. „Dlatego mówi Pismo: Wstąpiwszy do góry wziął do niewoli jeńców, rozdał ludziom dary. Słowo zaś «wstąpił» cóż oznacza, jeśli nie to, że również zstąpił do niższych części ziemi? Ten, który zstąpił, jest i Tym, który wstąpił ponad wszystkie niebiosa, aby wszystko napełnić'' (Ef 4, 8-10).
ks. Prof. Stanisław Łach
Ten utwór jest najtrudniejszym i najbardziej niezrozumiałym ze wszystkich Psalmów. Problem dotyczy nie tylko pojedynczych słów czy wersetów, ale również charakteru całego utworu. Chodzi o to czy to jest zwarta całość czy też zbiór luźno powiązanych wierszy lirycznych. Są nawet interpretacje mówiące, że każda strofa to początek starożytnego hymnu. Ostatnie ustalenia skłaniają się do uznania utworu za hymn triumfalny. Psalm 68 rozpoczyna się od wizji przypominającej działania wojenne. Epifania jest radością dla sprawiedliwych. Podkreśleniem majestatu Jahwe jest użycie obrazu Pana żywiołów tutaj burzy. Ze swojego sanktuarium Jahwe rozdaje dobrodziejstwa. Utwór obfituje w liczne odniesienia do faktów z historii Izraela np.; zwycięstwo Izraela z Siserą. Pojawia się również obraz - symbol gołębicy. Jego pojawienie się w tym miejscu komentatorzy tłumaczą faktem, że gołębica była symbolem bogini Isztar – bogini miłości i również wojny. Natchnienie pisarze opisując umiłowany przez Jahwe Izrael użyli tego symbolu. Obraz gór, odnosi być może czytelnika, do przedstawienia Jahwe jako Pana świata, który z góry Baszan dosięgnąć może wszystkich nieprzyjaciół. Święty Będą w swoim komentarzu tak opisuje ten Psalm: Prorok zapowiada sąd ostateczny (2-8); potem wylicza to, co Bóg uczynił dal swojego ludu (9-14); zapowiada, jakich dóbr Chrystus udzieli Kościołowi (15-20); przewiduje upokorzenie pysznych i prześladowania towarzyszące przyjściu Chrystusa (21-26); wreszcie zachęca wszystkie Kościoły do wielbienia Pana (27-36).
Wiesław Gdowicz
TRYUMFALNY POCHÓD JAHWE
1[Uwaga] dla kierownika chóru: Psalm Dawida; pieśń. 2Bóg powstaje! W rozsypce są Jego wrogowie i uchodzą przed Nim ci, którzy Go nienawidzą. 3Jak się rozwiewa dym unoszący się z pieca, jak wosk topnieje przy ogniu, tak giną bezbożni przed obliczem Boga. 4Ale sprawiedliwi cieszą się i weselą się przed Bogiem, pełni radości. 5Śpiewajcie Bogu, wysławiajcie Imię Jego, gotujcie drogę Temu, który przemierza pustynie, radujcie się w Jahwe i weselcie się przed Nim! 6Ojcem sierot i obrońcą wdów jest Bóg w swej świętej siedzibie. 7Bóg bezdomnych pod dach przywodzi, jeńców ku pomyślności prowadzi; tylko oporni pozostaną na wypalonej ziemi. 8Boże, gdy wychodziłeś na czele swego ludu, gdyś kroczył przez pustynię, 9drżała ziemia, rozpływały się niebiosa przed obliczem Boga, zatrząsł się Synaj przed Bogiem, przed Bogiem Izraela. 10Na dziedzictwo Twe, Boże, deszcz zesłałeś w obfitości i pokrzepiłeś je — osłabłe; 11lud Twój tam się osiedlił; w dobroci swej, Boże, zatroszczyłeś się o biednego. 12Pan przemówił; liczny jest zastęp zwiastunek radosnej wieści: 13„Królowie wojsk pierzchają w popłochu, a mieszkanka domu dzieli łupy. 14Czy chcecie pozostać przy trzodach? Skrzydła gołębicy pokryte są srebrem, a pióra jej mienią się bladym złotem. 15Gdy Wszechmocny królów gromił, śnieg padał na Calmonie.” 16Wyniosłe są góry Baszanu, wiele szczytów mają góry Baszanu. 17Czemu to zawistnie spoglądacie, góry o wielu szczytach, na górę, którą Bóg obrał sobie na siedzibę? Zaprawdę, Jahwe będzie na niej mieszkał wiecznie! 18Rydwanów Bożych dziesięćkroć tysiąc tysięcy: Pan przybywa z Synaju do świętego Przybytku. 19Wstąpiłeś na górę wiodąc ze sobą jeńców, przyjąłeś ludzi w dani, nawet tych, co sprzeciwiali się temu, by zamieszkać u Jahwe-Boga. 20Błogosławiony Pan każdego dnia! On dźwiga nasze brzemię, On, Bóg, wybawieniem naszym. 21Bóg nasz to Bóg wybawienia, Jahwe-Pan, i od śmierci może ocalić. 22Zaiste, Bóg skruszy głowę swych nieprzyjaciół, owłosioną czaszkę tego, który w grzechach żyje. 23Rzekł Pan: „Sprowadzę [ich] z Baszanu, dobędę z głębokości morskich, 24byś mógł we krwi zanurzyć stopę swoją, a język twoich psów miał swoją część z nieprzyjaciół”. 25Widać pochód Twój, Boże, pochód Boga i Króla mego do świętego Przybytku: 26Na przedzie idą śpiewacy, za nimi grajkowie w otoczeniu dziewcząt uderzających w bębenki. 27„Wysławiajcie Boga na świątecznych zgromadzeniach, wysławiajcie Jahwe, wy z rodu Izraela!” 28Oto Beniamin, najmłodszy, na ich czele, książęta Judy ze swymi zastępami, książęta Zebulona, książęta Neftalego. 29Okaż, Boże, swą potęgę, umocnij, Boże, coś uczynił dla nas! 31Poraź dzikiego zwierza w sitowiu, stado bawołów wraz z cielcami narodów, rozprosz narody, które pragną wojny! 30Dla Twej Świątyni w Jeruzalem królowie złożą Ci dary. 31cZ Patros przyniosą sztaby srebra, 32z Egiptu brąz, z krainy Kusz pośpiesza do Boga z wyciągniętymi rękoma. 33Śpiewajcie Bogu, królestwa ziemi, wysławiajcie Pana, 34który rydwanem swoim przemierza niebiosa, odwieczne niebiosa! Oto rozbrzmiewa głos Jego, głos mocy. 35Uznajcie potęgę Boga! Majestat Jego na niebiosach, potęga Jego w przestworzach. 36Groźny jest Bóg w swym świętym Przybytku, Bóg Izraela, który darzy lud swój mocą i siłą. Niech będzie Bóg błogosławiony!
Teologia Psalmu 68
Cechą istotną Psalmu 68 jest włączenie starokananejskich mitów w kult Jahwe i przedstawienie przy ich pomocy Jego zbawczych czynów. W Psalmie 68 wielkie czyny Jahwe, jak wyprowadzenie z Egiptu, opieka na pustyni czy też w Kanaanie zastąpiły czyny naturystyczne. Te wielkie czyny święciła społeczność izraelska i prosiła Jahwe, aby i w przyszłości świadczył je swemu ludowi, bo On jest Bogiem naszego zbawienia (w. 20). W Ef 4, 3 wejście Jahwe do nieba z Ps 68 zostało odniesione do Jezusa Chrystusa, do Jego wniebowstąpienia. W wejściu Jahwe do swego sanktuarium widzi Apostoł odpowiednik wstąpienia Jezusa do nieba. Dzieło zbawcze Chrystusa oznacza wypełnienie dzieł ST także w sferze śmierci. „Dlatego mówi Pismo: Wstąpiwszy do góry wziął do niewoli jeńców, rozdał ludziom dary. Słowo zaś «wstąpił» cóż oznacza, jeśli nie to, że również zstąpił do niższych części ziemi? Ten, który zstąpił, jest i Tym, który wstąpił ponad wszystkie niebiosa, aby wszystko napełnić'' (Ef 4, 8-10).
ks. Prof. Stanisław Łach
Ten utwór jest najtrudniejszym i najbardziej niezrozumiałym ze wszystkich Psalmów. Problem dotyczy nie tylko pojedynczych słów czy wersetów, ale również charakteru całego utworu. Chodzi o to czy to jest zwarta całość czy też zbiór luźno powiązanych wierszy lirycznych. Są nawet interpretacje mówiące, że każda strofa to początek starożytnego hymnu. Ostatnie ustalenia skłaniają się do uznania utworu za hymn triumfalny. Psalm 68 rozpoczyna się od wizji przypominającej działania wojenne. Epifania jest radością dla sprawiedliwych. Podkreśleniem majestatu Jahwe jest użycie obrazu Pana żywiołów tutaj burzy. Ze swojego sanktuarium Jahwe rozdaje dobrodziejstwa. Utwór obfituje w liczne odniesienia do faktów z historii Izraela np.; zwycięstwo Izraela z Siserą. Pojawia się również obraz - symbol gołębicy. Jego pojawienie się w tym miejscu komentatorzy tłumaczą faktem, że gołębica była symbolem bogini Isztar – bogini miłości i również wojny. Natchnienie pisarze opisując umiłowany przez Jahwe Izrael użyli tego symbolu. Obraz gór, odnosi być może czytelnika, do przedstawienia Jahwe jako Pana świata, który z góry Baszan dosięgnąć może wszystkich nieprzyjaciół. Święty Będą w swoim komentarzu tak opisuje ten Psalm: Prorok zapowiada sąd ostateczny (2-8); potem wylicza to, co Bóg uczynił dal swojego ludu (9-14); zapowiada, jakich dóbr Chrystus udzieli Kościołowi (15-20); przewiduje upokorzenie pysznych i prześladowania towarzyszące przyjściu Chrystusa (21-26); wreszcie zachęca wszystkie Kościoły do wielbienia Pana (27-36).
Wiesław Gdowicz
Psalm 67
Psalm 67 (tłum. Biblia Poznańska)
MODLITWA O NAWRÓCENIE POGAN
1[Uwaga] dla kierownika chóru: na instrumenty strunowe; Psalm; pieśń. 2Niech Bóg okaże nam łaskę i niech nam błogosławi, niech zwróci ku nam jasność swego oblicza, 3aby poznano na ziemi drogę Twoją, a wśród wszystkich narodów Twoje wybawienie. 4Niechaj Cię sławią narody, o Boże, niechaj cię sławią wszystkie narody! 5Niech się ludy radują i weselą, bo Ty sprawiedliwie osądzasz narody i kierujesz losami ludów na ziemi. 6Niechaj Cię sławią narody, o Boże, niechaj Cię sławią wszystkie narody! 7Ziemia wydała swe plony; niech Jahwe, Bóg nasz, darzy nas błogosławieństwem, 8niech nam Bóg błogosławi i niech Go czczą w bojaźni wszystkie krańce ziemi.
Teologia Psalmu 67
Boże błogosławieństwo faktycznie spoczywa na Izraelu. To błogosławieństwo objawia się nie tylko w plonach kraju, ale i sądzie Bożym, Jego wybawianiu i kierowaniu Izraelem. Wszystkie narody winny poznać, że Jahwe jest w Izraelu. Winny również ów fakt Bożej obecności wdzięcznie uznać. W szczęściu Izraela winny wszystkie narody poznać blask Jahwe i ów blask uczynić przedmiotem swych uwielbień. Podobne idee spotykamy u Iz (np. Iz 43, 9; 45, 15. 22 n), czy nawet i u Jr 33, 9 n, gdzie tak czytamy: „Jerozolima będzie radością, chwalą i dumą wśród wszystkich narodów ziemi, które usłyszą o dobrodziejstwach, jakie im wyświadczyłem. Będą się one lękać i drżeć wobec wszelkich przejawów dobroci i pomyślności, jakie im dałem". Psalm 67 podkreśla, że żniwa bogate nie są dobrem najwyższym, ale jedynie zapowiedzią innych, ważniejszych dóbr. Aczkolwiek Psalm 67 nie jest psalmem mesjańskim, to jednak jest zapowiedzią dóbr czasów mesjańskich. Autor Dz 28, 28 zaznacza, że ta zapowiedź zrealizowała się w jego czasach: „Wiedzcie, że to zbawienie Boże posłane jest do pogan, a oni będą słuchać".
ks. prof. Stanisław Łach
Prorok błaga Chrystusa, by mógł Go błogosławić wraz z wiernymi i doprowadzić ich do głębszego poznania Boga (2-3); potem zwracając się do Pana stwierdza, iż należy Go wielbić jako sprawiedliwego Sędziego (4-5); wreszcie wraca do myśli o błogosławieństwie, którego Pan udziela wiernym (6-8).
komentarz św. Będą Czcigodny
MODLITWA O NAWRÓCENIE POGAN
1[Uwaga] dla kierownika chóru: na instrumenty strunowe; Psalm; pieśń. 2Niech Bóg okaże nam łaskę i niech nam błogosławi, niech zwróci ku nam jasność swego oblicza, 3aby poznano na ziemi drogę Twoją, a wśród wszystkich narodów Twoje wybawienie. 4Niechaj Cię sławią narody, o Boże, niechaj cię sławią wszystkie narody! 5Niech się ludy radują i weselą, bo Ty sprawiedliwie osądzasz narody i kierujesz losami ludów na ziemi. 6Niechaj Cię sławią narody, o Boże, niechaj Cię sławią wszystkie narody! 7Ziemia wydała swe plony; niech Jahwe, Bóg nasz, darzy nas błogosławieństwem, 8niech nam Bóg błogosławi i niech Go czczą w bojaźni wszystkie krańce ziemi.
Teologia Psalmu 67
Boże błogosławieństwo faktycznie spoczywa na Izraelu. To błogosławieństwo objawia się nie tylko w plonach kraju, ale i sądzie Bożym, Jego wybawianiu i kierowaniu Izraelem. Wszystkie narody winny poznać, że Jahwe jest w Izraelu. Winny również ów fakt Bożej obecności wdzięcznie uznać. W szczęściu Izraela winny wszystkie narody poznać blask Jahwe i ów blask uczynić przedmiotem swych uwielbień. Podobne idee spotykamy u Iz (np. Iz 43, 9; 45, 15. 22 n), czy nawet i u Jr 33, 9 n, gdzie tak czytamy: „Jerozolima będzie radością, chwalą i dumą wśród wszystkich narodów ziemi, które usłyszą o dobrodziejstwach, jakie im wyświadczyłem. Będą się one lękać i drżeć wobec wszelkich przejawów dobroci i pomyślności, jakie im dałem". Psalm 67 podkreśla, że żniwa bogate nie są dobrem najwyższym, ale jedynie zapowiedzią innych, ważniejszych dóbr. Aczkolwiek Psalm 67 nie jest psalmem mesjańskim, to jednak jest zapowiedzią dóbr czasów mesjańskich. Autor Dz 28, 28 zaznacza, że ta zapowiedź zrealizowała się w jego czasach: „Wiedzcie, że to zbawienie Boże posłane jest do pogan, a oni będą słuchać".
ks. prof. Stanisław Łach
Prorok błaga Chrystusa, by mógł Go błogosławić wraz z wiernymi i doprowadzić ich do głębszego poznania Boga (2-3); potem zwracając się do Pana stwierdza, iż należy Go wielbić jako sprawiedliwego Sędziego (4-5); wreszcie wraca do myśli o błogosławieństwie, którego Pan udziela wiernym (6-8).
komentarz św. Będą Czcigodny
Trudności w modlitwie. Brak skupienia. W jednym z rozważań autor powoływał się na rozmowę z mnichem. Pytał o brak skupienia w modlitwie. Odpowiedź mnicha była zadziwiająca. Mówił: Jeżeli brak ci skupienia w modlitwie to czujesz się poniżony. A wtedy większą chwałę oddajesz Bogu.
Skutki działania wyproszonej przez Izrael łaski Bożej mają być widoczne dla innych narodów, by te uznały Boga i oddały Mu hołd. Psalmista chce, by to co Bóg robi dla niego, było znakiem dla innych. To może wydawać się dziwne – mógł przecież prosić o łaskę dla innych. Gdy ktoś zwraca się do Boga o łaskę, to nie prosi o kiełbasę. Prosi o miejsce w sobie, gdzie może stanąć wobec Boga. To miejsce jest świętą przestrzenią. Bóg wypełnia je bez miary, a więc nigdy nie wiadomo, co i dla kogo jest przeznaczone.
Psalm 66
Psalm 66 (tłum. Biblia Poznańska)
PIEŚŃ DZIĘKCZYNNA OCALAŁYCH
1[Uwaga] dla kierownika chóru: pieśń; Psalm. Wznoście ku Bogu okrzyki radości, wszystkie ziemie, 2opiewajcie majestat Jego Imienia, wysławiajcie wielkość chwały Jego! 3Wyznawajcie Bogu: „Jak przedziwne są dzieła Twoje! Dla Twojej wszechpotęgi hołd Ci składają Twoi wrogowie”. 4Niech Ci się kłania ziemia cała, niech śpiewa na Twą cześć, niechaj opiewa imię Twoje. 5Pójdźcie, a podziwiajcie dzieła Boże! Zdumiewających rzeczy dokonał wśród synów człowieczych. 6On morze zamienił w suchy ląd, przez rzekę przeszli suchą nogą; radujmy się przeto w Nim! 7On mocą swoją panuje na wieki; spojrzenie Jego ogarnia narody, by się oporni nie wywyższali. 8Błogosławcie, narody, Boga naszego, rozgłaszajcie chwałę Jego! 9On zachował nas przy życiu i nie dopuścił, by się zachwiały nogi nasze. 10Doświadczyłeś nas bowiem, Boże, oczyściłeś w ogniu, jak się oczyszcza srebro; 11sprawiłeś, że wpadliśmy w sidła, ciężar nadmierny włożyłeś nam na grzbiety; 12pozwoliłeś ludziom deptać po naszych głowach, musieliśmy przechodzić przez ogień i wodę — ale [wreszcie] wywiodłeś nas na wolność. 13Przychodzę do Domu Twego z ofiarami całopalenia i wypełniam wobec Ciebie moje ślubowania, 14które wypowiedziały wargi moje, które usta moje przyrzekły w mej udręce. 15Chcę ofiarować Tobie całopalenia z tłustych owiec wraz z dymem spalanych baranów; składam w ofierze woły i kozły. 16Pójdźcie i posłuchajcie, wszyscy, którzy Boga czcicie, a opowiem, co On dla mnie uczynił. 17Usta moje wołały do Niego, a język mój głosił chwałę Jego. 18Gdybym żywił w sercu niecne zamiary, nie wysłuchałby mnie Pan. 19A przecież Bóg mnie wysłuchał, nakłonił ucha na głos modlitwy mojej. 20Błogosławiony Bóg, który nie odrzucił mojej modlitwy i nie odmówił mi swego miłosierdzia.
Teologia Psalmu 66
Bóg jest łaskawy tak dla całego ludu Bożego, jak i dla poszczególnych jego jednostek. To się w szczególny sposób realizuje w Nowym Testamencie. Śmierć Jezusa na krzyżu przyniosła zbawienie całej ludzkości i staje się ono udziałem poszczególnych ludzi przez Kościół Chrystusowy, który jest szafarzem łask wysłużonych na Krzyżu przez Jezusa.
ks. prof. Stanisław Łach
Psalm dzieli się wyraźnie na dwie części. Wiersze 1-12 to hymn dziękczynny opiewający majestat Boga i Jego moc (w. 1-4), która się objawiła w czasach dawnych, podczas wyjścia Izraela z Egiptu (w. 5n), i obecnie, przez uwolnienie go spod przemocy nieprzyjaciół (w. 8-12). Wiersze 13-20 są modlitwą indywidualną w czasie ślubowanej ofiary dziękczynnej (w. 13-15). Składający tę ofiarę opowiada zebranym w Świątyni o doznanej łasce Bożej i wyraża Bogu swą wdzięczność za nią (w. 16-20). — Ponieważ budowa tej pieśni odbiega od zwykłej struktury Psalmów dziękczynnych, a nadto obie części różnią się między sobą stylem i rytmem, trzeba przyjąć, że całość została ułożona z dwóch różnych pieśni albo też z ich fragmentów.
Z wierszy 9-12 można by wnioskować, że Psalm jest wyrazem wdzięczności za uwolnienie z niewoli babilońskiej. Niektórzy jednak przypuszczają, że pochodzi on z czasów króla Ezechiasza, po cudownym ocaleniu Jerozolimy, oblężonej przez wojska asyryjskie, w roku 701.
komentarz Biblia Poznańska
PIEŚŃ DZIĘKCZYNNA OCALAŁYCH
1[Uwaga] dla kierownika chóru: pieśń; Psalm. Wznoście ku Bogu okrzyki radości, wszystkie ziemie, 2opiewajcie majestat Jego Imienia, wysławiajcie wielkość chwały Jego! 3Wyznawajcie Bogu: „Jak przedziwne są dzieła Twoje! Dla Twojej wszechpotęgi hołd Ci składają Twoi wrogowie”. 4Niech Ci się kłania ziemia cała, niech śpiewa na Twą cześć, niechaj opiewa imię Twoje. 5Pójdźcie, a podziwiajcie dzieła Boże! Zdumiewających rzeczy dokonał wśród synów człowieczych. 6On morze zamienił w suchy ląd, przez rzekę przeszli suchą nogą; radujmy się przeto w Nim! 7On mocą swoją panuje na wieki; spojrzenie Jego ogarnia narody, by się oporni nie wywyższali. 8Błogosławcie, narody, Boga naszego, rozgłaszajcie chwałę Jego! 9On zachował nas przy życiu i nie dopuścił, by się zachwiały nogi nasze. 10Doświadczyłeś nas bowiem, Boże, oczyściłeś w ogniu, jak się oczyszcza srebro; 11sprawiłeś, że wpadliśmy w sidła, ciężar nadmierny włożyłeś nam na grzbiety; 12pozwoliłeś ludziom deptać po naszych głowach, musieliśmy przechodzić przez ogień i wodę — ale [wreszcie] wywiodłeś nas na wolność. 13Przychodzę do Domu Twego z ofiarami całopalenia i wypełniam wobec Ciebie moje ślubowania, 14które wypowiedziały wargi moje, które usta moje przyrzekły w mej udręce. 15Chcę ofiarować Tobie całopalenia z tłustych owiec wraz z dymem spalanych baranów; składam w ofierze woły i kozły. 16Pójdźcie i posłuchajcie, wszyscy, którzy Boga czcicie, a opowiem, co On dla mnie uczynił. 17Usta moje wołały do Niego, a język mój głosił chwałę Jego. 18Gdybym żywił w sercu niecne zamiary, nie wysłuchałby mnie Pan. 19A przecież Bóg mnie wysłuchał, nakłonił ucha na głos modlitwy mojej. 20Błogosławiony Bóg, który nie odrzucił mojej modlitwy i nie odmówił mi swego miłosierdzia.
Teologia Psalmu 66
Bóg jest łaskawy tak dla całego ludu Bożego, jak i dla poszczególnych jego jednostek. To się w szczególny sposób realizuje w Nowym Testamencie. Śmierć Jezusa na krzyżu przyniosła zbawienie całej ludzkości i staje się ono udziałem poszczególnych ludzi przez Kościół Chrystusowy, który jest szafarzem łask wysłużonych na Krzyżu przez Jezusa.
ks. prof. Stanisław Łach
Psalm dzieli się wyraźnie na dwie części. Wiersze 1-12 to hymn dziękczynny opiewający majestat Boga i Jego moc (w. 1-4), która się objawiła w czasach dawnych, podczas wyjścia Izraela z Egiptu (w. 5n), i obecnie, przez uwolnienie go spod przemocy nieprzyjaciół (w. 8-12). Wiersze 13-20 są modlitwą indywidualną w czasie ślubowanej ofiary dziękczynnej (w. 13-15). Składający tę ofiarę opowiada zebranym w Świątyni o doznanej łasce Bożej i wyraża Bogu swą wdzięczność za nią (w. 16-20). — Ponieważ budowa tej pieśni odbiega od zwykłej struktury Psalmów dziękczynnych, a nadto obie części różnią się między sobą stylem i rytmem, trzeba przyjąć, że całość została ułożona z dwóch różnych pieśni albo też z ich fragmentów.
Z wierszy 9-12 można by wnioskować, że Psalm jest wyrazem wdzięczności za uwolnienie z niewoli babilońskiej. Niektórzy jednak przypuszczają, że pochodzi on z czasów króla Ezechiasza, po cudownym ocaleniu Jerozolimy, oblężonej przez wojska asyryjskie, w roku 701.
komentarz Biblia Poznańska
Psalm 65
Psalm 65 (tłum. Biblia Poznańska)
HYMN WDZIĘCZNOŚCI ZA DOBRODZIEJSTWA BOŻE
1[Uwaga] dla kierownika chóru: Psalm Dawida; pieśń. 2Tobie, Boże, należą się pieśni chwały na Syjonie i przed Tobą należy wypełnić złożone Ci ślubowanie. 3Do Ciebie, który wysłuchujesz [naszych] modłów, przychodzi każdy śmiertelnik 4z powodu swoich przewinień. Gdy grzechy nasze obciążają nas, Ty nam je odpuszczasz. 5Szczęśliwy, kogo wybrałeś i kogo przyzywasz [ku sobie], by mógł przebywać na Twoich dziedzińcach. Obyśmy mogli nasycić się dobrami Domu Twego, Twego świętego Przybytku. 6W przedziwny sposób wysłuchujesz nas w swej sprawiedliwości, Boże, Zbawco nasz, nadziejo wszystkich krańców ziemi i odległych wysp; 7Ty, który mocą swoją utwierdziłeś góry i przepasałeś się potęgą, 8który uśmierzasz szum morza i huk jego fal! Gdy narody się burzą, 9bujarzmiasz kraje wschodu i zachodu, 9ai mieszkańcy najdalszych stron lękają się Twych znaków. 10Gdy nawiedzasz ziemię i nawadniasz ją, i szczodrze darzysz ją bogactwem, strumień Boży obfituje w wodę. Zapewniasz [ludziom] zboże, bo tak przysposabiasz ziemię: 11Zraszasz jej bruzdy, wyrównujesz skiby, spulchniasz ją deszczami i błogosławisz wschodzącym zasiewom. 12Wieńczysz rok darami swej dobroci, ścieżki Twoje znaczone są urodzajem. 13Opływają [bogactwem] pastwiska stepu, wzgórza opasują się weselem. 14Łąki strojne są w stada owiec, doliny przyodziały się zbożem. [Wszystko] raduje się i śpiewa.
Teologia Psalmu 65
Bóg jest dawcą wszelkich łask, zarówno duchowych jak i materialnych. Warunkiem korzystania z tych łask jest uzyskanie od Boga przebaczenia grzechów. Nauka ta nabrała szczególnego znaczenia w Nowym Testamencie, gdzie dobra duchowe są o wiele liczniejsze niż to było w Starym Testamencie. Toteż lud Boży powinien w tej ekonomii bardziej wielbić Boga za Jego liczne laski.
ks. prof. Stanisław Łach
Bóg nie żąda od człowieka owoców nie dając możliwości owocowania. Praca jaką człowiek podejmuje przy wydawaniu owoców jest więc współpracą z łaską Boga. Oczekuje On od człowieka uznania, że owocowanie jest przede wszystkim Jego dziełem. Tak jak Adam, który został zobowiązany do uprawiania drzew i zbierania owoców, ale nie wolno mu było wyciągać ręki po owoc z drzewa życia. Ta nauka, że prawdziwym źródłem życia jest Bóg, dotyczy każdego człowieka. Owoc jest w znaczeniu przenośnym przedstawieniem rezultatów ludzkiego wysiłku. To określenie zawsze odnosi się tylko do istoty żyjącej, bo nawet jeśli mówi się o Bogu uprawiającym rośliny to nigdy nie mówi się, że On wydaje owoc. On zbiera owoce, które mają objawić Jego chwałę. Tylko takie spojrzenie na własne czyny może być podstawą naszej nadziei. Bo nie jest przecież istotne co robimy skoro chodzi tylko o to, aby POPRZEZ te czyny był widziany Bóg.
Wiesław Gdowicz
HYMN WDZIĘCZNOŚCI ZA DOBRODZIEJSTWA BOŻE
1[Uwaga] dla kierownika chóru: Psalm Dawida; pieśń. 2Tobie, Boże, należą się pieśni chwały na Syjonie i przed Tobą należy wypełnić złożone Ci ślubowanie. 3Do Ciebie, który wysłuchujesz [naszych] modłów, przychodzi każdy śmiertelnik 4z powodu swoich przewinień. Gdy grzechy nasze obciążają nas, Ty nam je odpuszczasz. 5Szczęśliwy, kogo wybrałeś i kogo przyzywasz [ku sobie], by mógł przebywać na Twoich dziedzińcach. Obyśmy mogli nasycić się dobrami Domu Twego, Twego świętego Przybytku. 6W przedziwny sposób wysłuchujesz nas w swej sprawiedliwości, Boże, Zbawco nasz, nadziejo wszystkich krańców ziemi i odległych wysp; 7Ty, który mocą swoją utwierdziłeś góry i przepasałeś się potęgą, 8który uśmierzasz szum morza i huk jego fal! Gdy narody się burzą, 9bujarzmiasz kraje wschodu i zachodu, 9ai mieszkańcy najdalszych stron lękają się Twych znaków. 10Gdy nawiedzasz ziemię i nawadniasz ją, i szczodrze darzysz ją bogactwem, strumień Boży obfituje w wodę. Zapewniasz [ludziom] zboże, bo tak przysposabiasz ziemię: 11Zraszasz jej bruzdy, wyrównujesz skiby, spulchniasz ją deszczami i błogosławisz wschodzącym zasiewom. 12Wieńczysz rok darami swej dobroci, ścieżki Twoje znaczone są urodzajem. 13Opływają [bogactwem] pastwiska stepu, wzgórza opasują się weselem. 14Łąki strojne są w stada owiec, doliny przyodziały się zbożem. [Wszystko] raduje się i śpiewa.
Teologia Psalmu 65
Bóg jest dawcą wszelkich łask, zarówno duchowych jak i materialnych. Warunkiem korzystania z tych łask jest uzyskanie od Boga przebaczenia grzechów. Nauka ta nabrała szczególnego znaczenia w Nowym Testamencie, gdzie dobra duchowe są o wiele liczniejsze niż to było w Starym Testamencie. Toteż lud Boży powinien w tej ekonomii bardziej wielbić Boga za Jego liczne laski.
ks. prof. Stanisław Łach
Bóg nie żąda od człowieka owoców nie dając możliwości owocowania. Praca jaką człowiek podejmuje przy wydawaniu owoców jest więc współpracą z łaską Boga. Oczekuje On od człowieka uznania, że owocowanie jest przede wszystkim Jego dziełem. Tak jak Adam, który został zobowiązany do uprawiania drzew i zbierania owoców, ale nie wolno mu było wyciągać ręki po owoc z drzewa życia. Ta nauka, że prawdziwym źródłem życia jest Bóg, dotyczy każdego człowieka. Owoc jest w znaczeniu przenośnym przedstawieniem rezultatów ludzkiego wysiłku. To określenie zawsze odnosi się tylko do istoty żyjącej, bo nawet jeśli mówi się o Bogu uprawiającym rośliny to nigdy nie mówi się, że On wydaje owoc. On zbiera owoce, które mają objawić Jego chwałę. Tylko takie spojrzenie na własne czyny może być podstawą naszej nadziei. Bo nie jest przecież istotne co robimy skoro chodzi tylko o to, aby POPRZEZ te czyny był widziany Bóg.
Wiesław Gdowicz
Psalm 64
Psalm 64 (tłum. Biblia Poznańska)
PROŚBA O OCHRONĘ PRZED OSZCZERCAMI
1[Uwaga] dla kierownika chóru: Psalm Dawida. 2Wysłuchaj, Boże, głosu mojej skargi, od lęku przed nieprzyjacielem zachowaj życie moje! 3Ukryj mnie przed sforą nędzników, przed zgiełkliwą zgrają złoczyńców, 4którzy ostrzą swe języki jak miecz i mają w pogotowiu zjadliwe słowa jak strzały, 5by mierzyć z ukrycia w niewinnego i bez obawy znienacka ugodzić w niego. 6Utwierdzają się wzajemnie w swych niecnych zamysłach, zmawiają się, by skrycie zastawić sidła, i myślą: „Któż je dostrzeże?” 7Knują zbrodnię i kryją się z tym, co umyślili; niezgłębione są myśli i serce każdego z nich. 8Lecz Bóg dosięga ich strzałą i niespodzianie [sami] odnoszą rany; 9z powodu własnego ich języka doprowadza ich do zguby, a na ich widok wszyscy potrząsają głowami. 10I wszyscy, zdjęci lękiem, głoszą dzieło Boże i czyny Jego rozważają. 11Sprawiedliwy raduje się w Jahwe i ucieka się do Niego; chlubią się wszyscy, którzy mają serca prawe.
Teologia Psalmu 64
Różne ciosy wymierzono sprawiedliwemu. Jednak jest on pod opieką Boga, który poprzez swoją ingerencję zapewni pomoc oraz radość. W Starym Testamencie pomoc ta była oczekiwana w teraźniejszości. Stary Testament zapowiadał też, że przeciwnik już w życiu będzie pokonany i zawstydzony.
ks. prof. Stanisław Łach
„Przy jego pomocy wielbimy Boga i Ojca i nim przeklinamy ludzi, stworzonych na podobieństwo Boże” – to fragment Listu św. Jakuba odnoszący się do języka. Przy jego pomocy porozumiewa się człowiek z innymi ludźmi i przedstawia swoje uczucia Bogu. Pozbawienie możliwości posługiwania się nim jest kojarzone z karą Bożą, a przywracanie niemowom mowy jest dziełem mesjańskim. Język może być przewrotny – od niego pochodzą kłamstwa, podstęp, dwulicowość, przekleństwa, oszczerstwa (Ps 10,7; Syr 51,2-6); może być brzytwą wyostrzoną (Ps 52,4), mieczem ostrym (Ps 57,5) lub strzałą śmiertelnie godzącą. Biblia nie pozostawia żadnych złudzeń: „I któż nie grzeszył swoim językiem?” (Syr 19,16), ale jednocześnie wyraża pragnienie: „Szczęśliwy, kto się nigdy nie pośliznął językiem” i określa nadzieję, że w dzień Jahwe wśród Reszty wybranych „nie będzie już zwodniczego języka” (Sof 3,13).
Wiesław Gdowicz
Jezus odmawiając Psalmy oczyszcza je: nie trzeba zmieniać litery, by tchnąć w nią Ducha. Tyle że litera może zawsze maskować, zaś maska jest rewersem prawdy. Cechuje ją pewne kłamstwo: wspólne całemu ludowi słowa kryją zapóźnienie ludu w stosunku do tych słów. Czyż człowiek grzeszny, fałszywy i gwałtowny nie mógłby nadużywać litery szukając dla siebie schronienia nawet w świętych Pismach? Jezus przepędza grzech z tego schronienia. Dokonuje tego przyoblekając Pisma. Cierpienie i radość wydzierają sobie trochę prawdy, zanim nie objawi się cała prawda. Natomiast prawda i sprawiedliwość - przenikając cierpienie i radość - jednoczą je. Ginie maska, gdyż niknie w człowieku dualizm. To, co dzieliło, obecnie łączy. Napis na krzyżu utożsamia się ze swoim znaczeniem. Dopełnia się Pismo. Śmierć rozdziera tylko osłonę, kładzie kres masce i upostaciowaniu. Chrystusowa Męka zabiera oku wszelką możliwość oglądania: . Nie miał już wyglądu, Chrystus aż do śmierci dźwigał słowa Psalmów, które bywały wypowiadane przed śmiercią. Jako zwycięzca zaś pierworodny spośród umarłych zwraca nam niegdyś zapożyczone słowa. Ponowne narodziny Chrystusa sprawiają, że staje się On autorem Psalmów i potwierdza, że były one natchnione. Odtąd sławione w Psalmach cielesne dobra przynależą właściwemu ciału a zło - grzesznemu. My zaś sami pragniemy pokonywać tylko zło, a nie innych nieprzyjaciół. W imię sprawiedliwego Chrystusa prosimy o usprawiedliwienie przede wszystkim naszego wewnętrznego zła. Opaczna litera nie prowadzi na dualistyczne manowce maski ani wieloznacznego upostaciowania. Przeciwnie - wprowadza w noc, która jest światłem. a noc jak dzień zajaśnieje [Ps 139,12].
Paul Beauchamp SJ
PROŚBA O OCHRONĘ PRZED OSZCZERCAMI
1[Uwaga] dla kierownika chóru: Psalm Dawida. 2Wysłuchaj, Boże, głosu mojej skargi, od lęku przed nieprzyjacielem zachowaj życie moje! 3Ukryj mnie przed sforą nędzników, przed zgiełkliwą zgrają złoczyńców, 4którzy ostrzą swe języki jak miecz i mają w pogotowiu zjadliwe słowa jak strzały, 5by mierzyć z ukrycia w niewinnego i bez obawy znienacka ugodzić w niego. 6Utwierdzają się wzajemnie w swych niecnych zamysłach, zmawiają się, by skrycie zastawić sidła, i myślą: „Któż je dostrzeże?” 7Knują zbrodnię i kryją się z tym, co umyślili; niezgłębione są myśli i serce każdego z nich. 8Lecz Bóg dosięga ich strzałą i niespodzianie [sami] odnoszą rany; 9z powodu własnego ich języka doprowadza ich do zguby, a na ich widok wszyscy potrząsają głowami. 10I wszyscy, zdjęci lękiem, głoszą dzieło Boże i czyny Jego rozważają. 11Sprawiedliwy raduje się w Jahwe i ucieka się do Niego; chlubią się wszyscy, którzy mają serca prawe.
Teologia Psalmu 64
Różne ciosy wymierzono sprawiedliwemu. Jednak jest on pod opieką Boga, który poprzez swoją ingerencję zapewni pomoc oraz radość. W Starym Testamencie pomoc ta była oczekiwana w teraźniejszości. Stary Testament zapowiadał też, że przeciwnik już w życiu będzie pokonany i zawstydzony.
ks. prof. Stanisław Łach
„Przy jego pomocy wielbimy Boga i Ojca i nim przeklinamy ludzi, stworzonych na podobieństwo Boże” – to fragment Listu św. Jakuba odnoszący się do języka. Przy jego pomocy porozumiewa się człowiek z innymi ludźmi i przedstawia swoje uczucia Bogu. Pozbawienie możliwości posługiwania się nim jest kojarzone z karą Bożą, a przywracanie niemowom mowy jest dziełem mesjańskim. Język może być przewrotny – od niego pochodzą kłamstwa, podstęp, dwulicowość, przekleństwa, oszczerstwa (Ps 10,7; Syr 51,2-6); może być brzytwą wyostrzoną (Ps 52,4), mieczem ostrym (Ps 57,5) lub strzałą śmiertelnie godzącą. Biblia nie pozostawia żadnych złudzeń: „I któż nie grzeszył swoim językiem?” (Syr 19,16), ale jednocześnie wyraża pragnienie: „Szczęśliwy, kto się nigdy nie pośliznął językiem” i określa nadzieję, że w dzień Jahwe wśród Reszty wybranych „nie będzie już zwodniczego języka” (Sof 3,13).
Wiesław Gdowicz
Jezus odmawiając Psalmy oczyszcza je: nie trzeba zmieniać litery, by tchnąć w nią Ducha. Tyle że litera może zawsze maskować, zaś maska jest rewersem prawdy. Cechuje ją pewne kłamstwo: wspólne całemu ludowi słowa kryją zapóźnienie ludu w stosunku do tych słów. Czyż człowiek grzeszny, fałszywy i gwałtowny nie mógłby nadużywać litery szukając dla siebie schronienia nawet w świętych Pismach? Jezus przepędza grzech z tego schronienia. Dokonuje tego przyoblekając Pisma. Cierpienie i radość wydzierają sobie trochę prawdy, zanim nie objawi się cała prawda. Natomiast prawda i sprawiedliwość - przenikając cierpienie i radość - jednoczą je. Ginie maska, gdyż niknie w człowieku dualizm. To, co dzieliło, obecnie łączy. Napis na krzyżu utożsamia się ze swoim znaczeniem. Dopełnia się Pismo. Śmierć rozdziera tylko osłonę, kładzie kres masce i upostaciowaniu. Chrystusowa Męka zabiera oku wszelką możliwość oglądania: . Nie miał już wyglądu, Chrystus aż do śmierci dźwigał słowa Psalmów, które bywały wypowiadane przed śmiercią. Jako zwycięzca zaś pierworodny spośród umarłych zwraca nam niegdyś zapożyczone słowa. Ponowne narodziny Chrystusa sprawiają, że staje się On autorem Psalmów i potwierdza, że były one natchnione. Odtąd sławione w Psalmach cielesne dobra przynależą właściwemu ciału a zło - grzesznemu. My zaś sami pragniemy pokonywać tylko zło, a nie innych nieprzyjaciół. W imię sprawiedliwego Chrystusa prosimy o usprawiedliwienie przede wszystkim naszego wewnętrznego zła. Opaczna litera nie prowadzi na dualistyczne manowce maski ani wieloznacznego upostaciowania. Przeciwnie - wprowadza w noc, która jest światłem. a noc jak dzień zajaśnieje [Ps 139,12].
Paul Beauchamp SJ
Psalm 63
Psalm 63 (tłum. Biblia Poznańska)
TĘSKNOTA ZA BOGIEM, NAJWYŻSZYM DOBREM
1Psalm Dawida — gdy przebywał na Pustyni Judzkiej. 2Boże, Tyś Bogiem moim, Ciebie szukam ze wszystkich sił. Ciebie łaknie dusza moja, Ciebie pragnie ciało moje jak ziemia sucha i spragniona, pozbawiona wody. 3Pragnąłbym przeto oglądać Cię w Świątyni, by podziwiać moc i chwałę Twoją. 4Bo łaska Twoja cenniejsza jest nad życie; sławić Cię będą usta moje! 5Tak więc będę Cię wielbił, póki mi życia stanie, w Imię Twoje wznoszę me ręce. 6Jak tłuszczem i szpikiem nasyci się dusza moja, z radością na ustach wargi moje śpiewać będą [Twoją] chwałę.7Kiedy Cię wspomnę na mym posłaniu, rozmyślam o Tobie w czasie godzin nocnego czuwania. 8Boś mi był wspomożeniem, przeto weselić się będę w cieniu Twych skrzydeł. 9Dusza moja przylgnęła do Ciebie i wspiera mnie Twoja prawica. 10Ci zaś, którzy dążą do mej zguby, zstąpią do czeluści ziemi, 11będą wydani pod miecz, staną się pastwą szakali. 12Król wszakże będzie się radował w Bogu; szczycić się będzie każdy, kto na niego przysięga, usta kłamców bowiem będą musiały zamilknąć.
Teologia Psalmu 63
Z dala od Boga, udręczony przez prześladowców, tęskni cierpiący psalmista za łącznością z Jahwe i pomocą Bożą. Jak ziemia wyschnięta wyczekuje deszczu, tak psalmista pragnie i pożąda spotkania się z mocą i chwałą Jahwe, która by go wzięła w swoją opiekę i obroniła przed nieprzyjaciółmi. Psalm jest pełen wyznań dziękczynnych i wyznań ufności, że będący w pobliżu Boga dozna pomocy i wybawienia. Żyje dzięki temu, że przylgnął do Boga i że jest podtrzymywany przez Niego. Łaskawie udzielona człowiekowi łączność z Bogiem jest najwyższym dobrem, jakie Bóg daje psalmiście. Nawet tak cenione w Starym Testamencie dobro, jakim było życie przestaje być dobrem wobec blasku Bożej obecności, która jedynie zadawala człowieka. Ta nauka Psalmu 63 poprzez Psalm 73, 26 jest drogą do nauki Nowego Testamentu zawartej w 1 Kor 4,16 o człowieku zewnętrznym i wewnętrznym.
ks. prof. Stanisław Łach
„Boże, Boże mój do Ciebie czuję na świtaniu” – pierwszy wiersz Psalmu 63 w tłumaczeniu Jakuba Wujka. Jutrzenka, świt, czuwanie, przestrzeń pomiędzy Bogiem, a wierzącym, ufność i tęsknota, to główne tematy utworu. Psalm dzielimy na: ww2-3 – narzekanie; ww4-6 – dziękczynienie; ww7-9 – pocieszenie; ww9-11 – wyznanie ufności; w12 – modlitwa za króla. Dwukrotne powtórzenie wołania do Boga: „Boże, mój Boże...” rozpoczyna oczekiwanie niewinnie prześladowanego na początek świtania. To jeszcze nie świt – to dopiero czas przed świtem. To jeszcze nie dzień to dopiero możliwość dnia. Dnia, w którym wszystko jest możliwe; w którym jest do osiągnięcia jakaś pełnia. Ale też dnia, którego nie chce się przyjąć, w którym tylko potęguje się cierpienie. Jutrzenka wschodzi wcześniej niż oczekiwany poranek. Wschodzi wcześniej i przygotowuje miejsce i przestrzeń na światło poranka. Jak wielkie jest pragnienie oczekiwanego Światła Boga można wyczytać z porównania ciała do wyschłej ziemi. Jak kropla szybko wchłania się w zeschłą ziemię tak łaska Pana nawilża wyschłą cierpiącą duszę psalmisty. Siostra Faustyna pisze: „Jezu mój, oto widzę, że przeszłam przez wszystkie etapy życia za Tobą: dziecięctwo, młodość, powołanie, prace apostolskie, Tabor, Ogrójec, a teraz już jestem razem z Tobą na Kalwarii. Chętnie poddałam się ukrzyżowaniu i jestem już ukrzyżowana, choć jeszcze trochę chodzę, ale jestem rozciągnięta na krzyżu i czuję to wyraźnie, że płynie mi moc z krzyża Twego, żeś Ty sam moim wytrwaniem. Chociaż niejednokrotnie słyszę głos pokusy wołającej na mnie zstąp z krzyża, ale moc Boża umacnia mnie; choć opuszczenia, ciemność i różne cierpienia uderzają o moje serce, jednak tajemnicza moc Boża wspiera mnie i umacnia. Pragnę wypić kielich aż do ostatniej kropli. Ufam mocno, że jeżeli Twa łaska wspierała mnie w chwilach ogrójcowych, to i teraz wspomoże mnie, kiedy jestem na Kalwarii.[Dz. 1580]”
Wiesław Gdowicz
TĘSKNOTA ZA BOGIEM, NAJWYŻSZYM DOBREM
1Psalm Dawida — gdy przebywał na Pustyni Judzkiej. 2Boże, Tyś Bogiem moim, Ciebie szukam ze wszystkich sił. Ciebie łaknie dusza moja, Ciebie pragnie ciało moje jak ziemia sucha i spragniona, pozbawiona wody. 3Pragnąłbym przeto oglądać Cię w Świątyni, by podziwiać moc i chwałę Twoją. 4Bo łaska Twoja cenniejsza jest nad życie; sławić Cię będą usta moje! 5Tak więc będę Cię wielbił, póki mi życia stanie, w Imię Twoje wznoszę me ręce. 6Jak tłuszczem i szpikiem nasyci się dusza moja, z radością na ustach wargi moje śpiewać będą [Twoją] chwałę.7Kiedy Cię wspomnę na mym posłaniu, rozmyślam o Tobie w czasie godzin nocnego czuwania. 8Boś mi był wspomożeniem, przeto weselić się będę w cieniu Twych skrzydeł. 9Dusza moja przylgnęła do Ciebie i wspiera mnie Twoja prawica. 10Ci zaś, którzy dążą do mej zguby, zstąpią do czeluści ziemi, 11będą wydani pod miecz, staną się pastwą szakali. 12Król wszakże będzie się radował w Bogu; szczycić się będzie każdy, kto na niego przysięga, usta kłamców bowiem będą musiały zamilknąć.
Teologia Psalmu 63
Z dala od Boga, udręczony przez prześladowców, tęskni cierpiący psalmista za łącznością z Jahwe i pomocą Bożą. Jak ziemia wyschnięta wyczekuje deszczu, tak psalmista pragnie i pożąda spotkania się z mocą i chwałą Jahwe, która by go wzięła w swoją opiekę i obroniła przed nieprzyjaciółmi. Psalm jest pełen wyznań dziękczynnych i wyznań ufności, że będący w pobliżu Boga dozna pomocy i wybawienia. Żyje dzięki temu, że przylgnął do Boga i że jest podtrzymywany przez Niego. Łaskawie udzielona człowiekowi łączność z Bogiem jest najwyższym dobrem, jakie Bóg daje psalmiście. Nawet tak cenione w Starym Testamencie dobro, jakim było życie przestaje być dobrem wobec blasku Bożej obecności, która jedynie zadawala człowieka. Ta nauka Psalmu 63 poprzez Psalm 73, 26 jest drogą do nauki Nowego Testamentu zawartej w 1 Kor 4,16 o człowieku zewnętrznym i wewnętrznym.
ks. prof. Stanisław Łach
„Boże, Boże mój do Ciebie czuję na świtaniu” – pierwszy wiersz Psalmu 63 w tłumaczeniu Jakuba Wujka. Jutrzenka, świt, czuwanie, przestrzeń pomiędzy Bogiem, a wierzącym, ufność i tęsknota, to główne tematy utworu. Psalm dzielimy na: ww2-3 – narzekanie; ww4-6 – dziękczynienie; ww7-9 – pocieszenie; ww9-11 – wyznanie ufności; w12 – modlitwa za króla. Dwukrotne powtórzenie wołania do Boga: „Boże, mój Boże...” rozpoczyna oczekiwanie niewinnie prześladowanego na początek świtania. To jeszcze nie świt – to dopiero czas przed świtem. To jeszcze nie dzień to dopiero możliwość dnia. Dnia, w którym wszystko jest możliwe; w którym jest do osiągnięcia jakaś pełnia. Ale też dnia, którego nie chce się przyjąć, w którym tylko potęguje się cierpienie. Jutrzenka wschodzi wcześniej niż oczekiwany poranek. Wschodzi wcześniej i przygotowuje miejsce i przestrzeń na światło poranka. Jak wielkie jest pragnienie oczekiwanego Światła Boga można wyczytać z porównania ciała do wyschłej ziemi. Jak kropla szybko wchłania się w zeschłą ziemię tak łaska Pana nawilża wyschłą cierpiącą duszę psalmisty. Siostra Faustyna pisze: „Jezu mój, oto widzę, że przeszłam przez wszystkie etapy życia za Tobą: dziecięctwo, młodość, powołanie, prace apostolskie, Tabor, Ogrójec, a teraz już jestem razem z Tobą na Kalwarii. Chętnie poddałam się ukrzyżowaniu i jestem już ukrzyżowana, choć jeszcze trochę chodzę, ale jestem rozciągnięta na krzyżu i czuję to wyraźnie, że płynie mi moc z krzyża Twego, żeś Ty sam moim wytrwaniem. Chociaż niejednokrotnie słyszę głos pokusy wołającej na mnie zstąp z krzyża, ale moc Boża umacnia mnie; choć opuszczenia, ciemność i różne cierpienia uderzają o moje serce, jednak tajemnicza moc Boża wspiera mnie i umacnia. Pragnę wypić kielich aż do ostatniej kropli. Ufam mocno, że jeżeli Twa łaska wspierała mnie w chwilach ogrójcowych, to i teraz wspomoże mnie, kiedy jestem na Kalwarii.[Dz. 1580]”
Wiesław Gdowicz
Psalm 61
Psalm 61 (tłum. Biblia Poznańska)
MODLITWA NA OBCZYŹNIE
1[Uwaga] dla kierownika chóru: na instrumenty strunowe; [Psalm]Dawida.2Usłysz moje wołanie, Boże, przyjmij modlitwę moją!3Z krańców ziemi wołam do Ciebie, bo duch we mnie upada. Wprowadź mnie na skałę, która jest dla mnie zbyt wysoka!4Tyś bowiem moją ucieczką, wieżą obronną przed nieprzyjacielem.5Obym mógł zawsze gościć w Twoim namiocie i znaleźć schronienie w cieniu Twych skrzydeł6Wszak słyszałeś, o Boże, moje ślubowania, więc też wypełnisz pragnienie tych, którzy czczą Twoje Imię.7Użycz królowi długich dni życia, niech lata jego idą z pokolenia w pokolenie!8Niech panuje wiecznie w obliczu Boga; użycz mu łaski i wierności, aby go strzegły!9I tak na wieki opiewać będę Imię Twoje, wypełniając codziennie moje śluby.
Teologia Psalmu 61
Tęsknota za przebywaniem w bliskości Boga i Jego świętych przybytkach. W pełni zrealizował to Jezus Chrystus w Nowym Testamencie, który powiedział do Filipa: „Ja jestem w Ojcu, a Ojciec we Mnie" (J 14, 11). Sam się przyrównał do kokoszy, która pod skrzydłami swymi gromadzi pisklęta (Mt 23, 37). On jest Królem, ale nie z tego świata (J 18, 36), który „dokonawszy oczyszczenia z grzechów zasiadł po prawicy Majestatu na wysokościach" (Hbr l, 3), jako najwyższy Sędzia w czasach ostatecznych (Mt 25, 34; l Kor 15, 25; Ap 17, 14; 19,16). Tęsknota za Chrystusem powinna również i nas, podobnie jak św. Pawła, ożywić byśmy mogli powtarzać: „Dla mnie bowiem żyć — to Chrystus, a umrzeć — to zysk" (Flp l, 21).
ks. prof. Stanisław Łach
Wiersz 61,2 tłumaczony przez ks. Jakuba Wujka:
„Od kończyn ziemie wołałem do ciebie, gdy się frasowało serce moje, na skale wywyższyłeś mię”.
Przejmujący ból serca. Dławiący lęk, który paraliżuje wszystkie myśli. Łapczywe oczekiwanie , że będzie jak dawniej. Doświadczenie bezradności. Czy o takiej skale mówi psalmista? Czy na taką skałę musi być ”wywyższony”, by ustał „frasunek serca”, a przestrzeń frasunku wypełniła radość pieśni nowej?
Wiesław Gdowicz
MODLITWA NA OBCZYŹNIE
1[Uwaga] dla kierownika chóru: na instrumenty strunowe; [Psalm]Dawida.2Usłysz moje wołanie, Boże, przyjmij modlitwę moją!3Z krańców ziemi wołam do Ciebie, bo duch we mnie upada. Wprowadź mnie na skałę, która jest dla mnie zbyt wysoka!4Tyś bowiem moją ucieczką, wieżą obronną przed nieprzyjacielem.5Obym mógł zawsze gościć w Twoim namiocie i znaleźć schronienie w cieniu Twych skrzydeł6Wszak słyszałeś, o Boże, moje ślubowania, więc też wypełnisz pragnienie tych, którzy czczą Twoje Imię.7Użycz królowi długich dni życia, niech lata jego idą z pokolenia w pokolenie!8Niech panuje wiecznie w obliczu Boga; użycz mu łaski i wierności, aby go strzegły!9I tak na wieki opiewać będę Imię Twoje, wypełniając codziennie moje śluby.
Teologia Psalmu 61
Tęsknota za przebywaniem w bliskości Boga i Jego świętych przybytkach. W pełni zrealizował to Jezus Chrystus w Nowym Testamencie, który powiedział do Filipa: „Ja jestem w Ojcu, a Ojciec we Mnie" (J 14, 11). Sam się przyrównał do kokoszy, która pod skrzydłami swymi gromadzi pisklęta (Mt 23, 37). On jest Królem, ale nie z tego świata (J 18, 36), który „dokonawszy oczyszczenia z grzechów zasiadł po prawicy Majestatu na wysokościach" (Hbr l, 3), jako najwyższy Sędzia w czasach ostatecznych (Mt 25, 34; l Kor 15, 25; Ap 17, 14; 19,16). Tęsknota za Chrystusem powinna również i nas, podobnie jak św. Pawła, ożywić byśmy mogli powtarzać: „Dla mnie bowiem żyć — to Chrystus, a umrzeć — to zysk" (Flp l, 21).
ks. prof. Stanisław Łach
Wiersz 61,2 tłumaczony przez ks. Jakuba Wujka:
„Od kończyn ziemie wołałem do ciebie, gdy się frasowało serce moje, na skale wywyższyłeś mię”.
Przejmujący ból serca. Dławiący lęk, który paraliżuje wszystkie myśli. Łapczywe oczekiwanie , że będzie jak dawniej. Doświadczenie bezradności. Czy o takiej skale mówi psalmista? Czy na taką skałę musi być ”wywyższony”, by ustał „frasunek serca”, a przestrzeń frasunku wypełniła radość pieśni nowej?
Wiesław Gdowicz
Subskrybuj:
Posty (Atom)