niedziela, 14 stycznia 2007

Psalm 32

Psalm 32 (tłum. Biblia Poznańska)

ODPUSZCZENIE GRZECHÓW

1[Psalm] Dawida; pieśń pouczająca. Szczęśliwy, kto dostąpił odpuszczenia nieprawości i przebaczenia grzechu.2 Szczęśliwy człowiek, któremu Jahwe nie przypisuje winy, (którego dusza wolna jest od fałszu).3 Dopóki milczałem, kości moje wysychały pośród nieustannych moich jęków; 4 bo we dnie i w nocy ciążyła nade mną Twa ręka, niszczały me siły [jak] w czasie skwaru letniego. 5 Wtedy wyznałem przed Tobą swój grzech i nie taiłem swej winy. Powiedziałem sobie: „Wyjawię Jahwe moje występki”, a Tyś mi odpuścił nieprawość mego grzechu. 6 Niech przeto każdy pobożny zwraca się do Ciebie w czas utrapienia; chociażby nawet toń morska z brzegów wystąpiła jego nie dosięgnie. 7 Tyś mi ucieczką, Ty ustrzeżesz mnie od nieszczęść, otoczysz radością z [mego] wybawienia. 8 „Pouczę cię i wskażę ci drogę,
jaką masz kroczyć; będę twoim doradcą mając oczy utkwione w tobie. 9 Nie bądź podobny do konia lub muła, które wzbraniają się przed uzdą i wędzidłem, a gdy podejdziesz z boku, by je okiełzać, nie przybliżą się do ciebie.” 10 Niezliczone są kary dla grzeszników, ale kto Jahwe zaufał, tego łaska otacza. 11 Weselcie się w Jahwe, radujcie się, sprawiedliwi, śpiewajcie głośno wszyscy, którzy macie serca prawe!

Teologia Psalmu 32

Należy przyjąć, że w Ps 32 chodzi o jeden tylko temat: o przywrócenie, dzięki łaskawości Bożej, zerwanego związku człowieka z Bogiem. Przy czym trzeba pamiętać, że człowiek jest tu przedstawiony w sposób starotestamentowy, jako jedność cielesno-duchowa. Gdy się ów psalm zaliczy zgodnie z tradycją do psalmów pokutnych, to trzeba pamiętać, iż ten utwór jest spokrewniony z chrześcijańskimi środkami pokuty, gdyż nie ma tu dualistycznej koncepcji człowieka. Tę naukę akceptuje św. Paweł w Rz 4, 7 n, powołując się na Ps 32, aby wykazać, że odpuszczenie grzechów było wolnym czynem łaski Bożej, a nie dziełem człowieka. Żąda on osobistego zwrócenia się człowieka do Boga mogącego przebaczyć, co się ujawnia w wyznaniu własnej winy. Taką naukę zawiera l J l, 8 n: „Jeśli mówimy, że nie mamy grzechu, to samych siebie oszukujemy i nie ma w nas prawdy. Jeżeli wyznajemy nasze grzechy, Bóg jako wierny i sprawiedliwy odpuści je nam i oczyści nas z wszelkiej nieprawości".
Deissler zastanawia się nad tym, jak ów Ps 32 odmawiał Jezus. Nie popełnił On grzechu, ale wszedł w głębię cierpień, jakie spowodowała wina ludzka. O nim to pisze św. Paweł, że tego, który nie znał grzechu, Bóg uczynił grzechem (2 Kor 5, 21). Toteż, gdy Jezus odmawiał ten psalm, to jako zastępca grzeszników, których cierpienia przyjął na siebie. Głównym akcentem Ps 32 są słowa o szczęściu z przebaczenia grzechów. Staje się to tematem nauczania Apostoła narodów, który głosi radość całej ludzkości z powodu dzieła przebłagania i odkupienia, jakiego dokonał Jezus (por. Rz 15, 8-13; Flp 3, 1; 4, 4 nn).

ks. Prof. Stanisław Łach

Bardzo bolesne doświadczenia, które były udziałem autora tego utworu, może on opowiedzieć innym poprzez słowo. Wydaje się jednak, że samo słowo może nie wystarczać. Może potrzebny jest gest, właściwa emocja, ruch czy też inne elementy, które skłoniłyby słuchacza, to tego, aby był przekonany, że doświadczenie faktycznie było udziałem opowiadającego. Kiedy patrzy się na człowieka można zobaczyć jego ułomności lub jego zalety. Oznaki, które skłaniają obserwatora do wyrokowania o zaletach czy wadach tak naprawdę są bardzo nikłe. Chyba tylko głębokie, nie wymyślone, prawdziwe przeżycie, takie, które dotyka głębi serca jest w stanie jakoś odcisnąć się na zewnętrznym, cielesnym wyglądzie człowieka. Powiązanie nieszczęścia z gniewem Bożym czy uznanie choroby za objaw Bożego gniewu jest bardzo powszechne w Starym Testamencie. Sądzono, że człowiek chory jest dlatego, że zgrzeszył przeciw Bogu. Grzech, jak mówi Psalmista może być niewyjawiony, może być ukryty, ale wtedy staje się utrapieniem człowieka do tego stopnia, że dotyka jego ciała, że jest źródłem westchnień czy jęków. Samo wyznanie grzechów jest oczywiście drogą, jest początkiem do tego, by rozpoczęło się misterium spotkania Boga z człowiekiem. To, co wtedy się dzieje można przeczytać w historii, którą opisuje św. Łukasz (w rozdziale 15 Ewangelii). Psalm 32 to drugi z tak zwanych psalmów pokutnych, szczególnie ulubiony przez św. Augustyna. A św. Beda mówi, że utwór opisuje pokutującego grzesznika, który wyznaje swoją winę i karę, na którą zasłużył. Wyznanie win rodzi ufność i pewność przebaczania. Po zachęcie do pokuty odpowiada Chrystus, przyrzekając swoje miłosierdzie tym, którzy Mu zaufali.

Wiesław Gdowicz

Nadzieja to przede wszystkim wola życia i w modlitwach biblijnych osłabia ją zazwyczaj to, co zagraża życiu. W tekstach tych niewiele miejsca poświęca się mętnym niepokojom czy przerażeniu przed wydumanymi nieszczęściami przyszłymi. Niebezpieczeństwo jest zawsze bardzo konkretne. Dosięga miejsca, o którym często mówimy, to znaczy „mnie”, cielesno-duchowej istoty, duszy i ciała, a nie ich zbitki. Taki sposób pojmowania człowieka narzuca cały psałterz. Zdumiewa on wielu chrześcijan, a przecież to nie jest uproszczone pojmowanie człowieka. Przeciwnie, im głębiej dusza przenika w ciało, tym wyraziściej jest duszą: ciało pozwala przejawiać się duszy.

Paul Beauchamp SJ